धावपळीचे दिवस, बदलती जीवनशैली, सतत वाढणारा तणाव, थकवा इत्यादी कारणांमुळे जांभई येते. व्यस्त वेळापत्रकामुळे शरीराला आराम मिळत नाही, त्यामुळे जांभई येते. पण सतत जांभई येणे आरोग्यास घातक सुद्धा ठरू शकते. शिवाय काही लोकांमध्ये पुरेशी झोप घेतल्यानंतरही वारंवार जांभई देण्याची सवय असते.

जांभई का येते?

दररोजच्या जीवनात आपण 'जांभई' देतांना इतरांना पाहतो. तसेच 'जांभई'चा अनुभव आपण स्वत:ही घेतलेला आहेच म्हणा. 'जांभई' येणे ही नैसर्गिक प्रक्रिया आहे. झोपी जाण्यापूर्वी अथवा झोपेतून उठल्या- उठल्या आपण तोंड व शरीर वेडेवाकडे करून जांभई देतो. मात्र ही जांभई येण्‍याचे कारण काय? हा प्रश्न तुम्हालाही पडलाय ना!

एखाद्या वेळी अधिक थकतो. तेव्हा आपल्या शरीरातील प्राणवायूचे प्रमाण कमी होते. तेव्हा या प्राणवायूची कमी ही 'जांभई' भरून काढत असते, असे मानले जाते. तर जांभई' ही आपला मेंदू थंड ठेवण्यासाठी येते, असा दावा बरमिंघटन विद्यापीठातील अभ्यासकांनी केलाय.

' जांभई' का येते? याचे मागील कारण शोधून काढण्यासाठी अभ्यासकांनी पोपटांवर परीक्षण केले होते. त्यांनी परिक्षणासाठी अतिशय उष्ण, कमी उष्ण व सामान्य वातावरण, अशा स्थळांची निवड करून प्रत्येक वातावरणात पोपटांना काही तास ठेवले.

कमी व सामान्य वातावरणातील पोपटांना जांभई आली नाही. मा‍त्र उष्ण वातावरणातील पोपटांना वारंवार जांभई येत असल्याचे त्यांच्या निदर्शणास आले.

त्यांच्या म्हणण्यानुसार आपण जेव्हा सामान्य तापमानात असतो तेव्हा आपल्या मेंदू शांत राहतो. त्यामुळे आपल्याला जांभई येत नाही. त्याचप्रमाणे थंड वातावरणातही आपल्याला जांभई येत नाही.

मात्र उष्ण वातावरणमध्ये आपला मेंदू तापत असल्याने आपल्याला जांभई येते. झोप येण्याआधी व झोपेतून उठल्या- उठल्या मेंदूला योग्य तापमानात आणण्यासाठी आपल्या जांभई येत असते.

धावपळीचे दिवस, बदलती जीवनशैली, सतत वाढणारा तणाव, थकवा इत्यादी कारणांमुळे जांभई येते. व्यस्त वेळापत्रकामुळे शरीराला आराम मिळत नाही, त्यामुळे जांभई येते. पण सतत जांभई येणे आरोग्यास घातक सुद्धा ठरू शकते. शिवाय काही लोकांमध्ये पुरेशी झोप घेतल्यानंतरही वारंवार जांभई देण्याची सवय असते.

 

जांभळी येण्याचे कारण :-

जांभळी येण्याची अनेक कारणे असू शकतात, त्यापैकी काही मुख्य कारणे खालीलप्रमाणे आहेत:

1. शरीरातील ऑक्सिजनची कमतरता: जेव्हा आपल्या शरीरात ऑक्सिजनची पातळी कमी होते, तेव्हा जांभळी येते. जांभळी आल्याने जास्त प्रमाणात हवा आत जाते आणि ऑक्सिजनची पातळी सुधारते.
2. मेंदूला थंड ठेवणे: काही संशोधनानुसार, जांभळी मेंदूला थंड ठेवण्यास मदत करते. जेव्हा मेंदू जास्त गरम होतो, तेव्हा जांभळीच्या माध्यमातून थंड हवा आत घेतल्याने तापमान नियंत्रणात राहते.
3. झोप आणि थकवा: झोप अपूर्ण असल्यास किंवा जास्त थकवा आल्यास जांभळी येऊ शकते.
4. एकाच जागी बसून राहणे: जास्त वेळ एकाच जागी बसून राहिल्याने शरीरातील रक्ताभिसरण कमी होते, ज्यामुळे जांभळी येते.
5. भावनात्मक आणि मानसिक ताण: ताण किंवा चिंता असतानाही जांभळी येऊ शकते.
6. काही वैद्यकीय कारणे: काही विशिष्ट परिस्थितीत, जसे की काही औषधांचे दुष्परिणाम, झोपेशी संबंधित विकार (sleep disorders), किंवा हृदय व फुफ्फुसांच्या समस्यांमध्ये जांभळी येऊ शकते.

जर तुम्हाला वारंवार आणि असामान्य जांभळ्या येत असतील, तर डॉक्टरांचा सल्ला घेणे उचित आहे.

टीप: ही माहिती केवळ सामान्य ज्ञानासाठी आहे आणि वैद्यकीय सल्ला नाही.