पेनाचा शोध कोणी लावला ? 

 

 (पेनाचा) लेखणीचा शोध कोणी लावला ? माणसाच्या आयुष्यात शिक्षणाला खूप जास्त महत्व आहे. ह्याच शिक्षणात त्याला एक गोष्ट सर्वात जास्त मदत करते आणि ती म्हणजे पेन. कधी विचार केलाय का पेन जर नसता तर काय झालं असतं ? पेन हाबित्का उपयोगी आहे आपल्या सर्वांसाठी की छोट्या गोष्टी असुदेत किंवा मोठ्ठ्या परीक्षा द्यायच्या असुदेत हा उपयोगी पडतोच. तर आज ह्याच पेन बद्दल थोडी जास्त माहिती करून घेऊ.

अनुक्रमणिका

पेनाचा (लेखणी) शोध कोणी लावला – 

लेखणी

पेन लेखणी चा इतिहास माहिती – 

प्रकार

बॉलपॉईंट पेन 

जेल पेन 

रोलरबॉल पेन 

फाऊंटन पेन 

टिप पेन किंवा मार्कर 

ब्रश पेन 

स्टायलस पेन 

पेनाचा (लेखणी) शोध कोणी लावला – 

भाग आणि साधने

इंक ब्लॉटर

इंकवेल

निब (फ्लेक्स निब)

पेन्क्नाईफ

पुंस

ब्लॉटिंग पेपर

लेखणी

पेन हे एक सामान्य लेखन साधन आहे. जे पृष्ठभागावर शाई लावण्यासाठी वापरले जाते, सामान्यतः कागदावर, लेखन किंवा रेखांकनासाठी. रीड पेन, क्विल पेन, डुबकी पेन आणि शासक पेन हे पेनाचे प्रकार आहेत. सुरुवातीच्या पेनमध्ये निब किंवा थोड्याशा रिकाम्या किंवा पोकळीमध्ये शाईची थोडीशी मात्रा होती. 

ज्याला पेनची टीप एका इंकवेलमध्ये बुडवून वेळोवेळी रिचार्ज करावी लागत असे. आज अशा पेनमध्ये केवळ थोड्या प्रमाणात विशेष उपयोग आढळतात, जसे की चित्रण आणि कॅलिग्राफी. रीड पेन, क्विल पेन आणि डिप पेन, जे लेखनासाठी वापरले गेले, त्यांची जागा बॉलपॉईंट पेन, रोलरबॉल पेन, फाऊंटन पेन आणि फील किंवा सिरेमिक टिप पेन ने घेतली.

 

शासक पेन, जे तांत्रिक रेखाचित्र आणि कार्टोग्राफीसाठी वापरले गेले होते, त्यांची जागा रॅपिडोग्राफ सारख्या तांत्रिक पेनने घेतली आहे. या सर्व आधुनिक पेनमध्ये अंतर्गत शाईचे जलाशय आहेत, जसे की त्यांना लिहिताना शाईमध्ये बुडवण्याची गरज नाही.

पेन लेखणी चा इतिहास माहिती – 

प्राचीन इजिप्शियन लोकांनी पेपिरस स्क्रोलवर लिखाण विकसित केले होते. स्टीव्हन रॉजर फिशर यांनी त्यांच्या अ हिस्ट्री ऑफ राईटिंग या पुस्तकात, सक्कारा येथील शोधांच्या आधारावर असे सुचवले आहे की, रीड पेनचा वापर चर्मपत्रावर पहिल्या राजघराण्यापूर्वी किंवा सुमारे ३००० बीसी पूर्वी लिहिण्यासाठी केला गेला असावा.

मध्ययुगापर्यंत रीड पेन वापरणे चालू ठेवले, परंतु हळूहळू सुमारे ७ व्या शतकातील क्विल्सने ते बदलले. साधारणपणे बांबूपासून बनवलेले रीड पेन अजूनही पाकिस्तानच्या काही भागात तरुण विद्यार्थी वापरतात आणि लहान लाकडी पाट्यांवर लिहिण्यासाठी वापरले जातात. प्राण्यांची कातडी, वेलम आणि चर्मपत्राने लेखन पृष्ठभाग म्हणून पेपिरसची जागा होईपर्यंत रीड पेन उपयोगात राहिला.

 

त्वचेच्या गुळगुळीत पृष्ठभागामुळे उड्डाण पंखातून काढलेल्या बारीक पिसाला, लहान लेखनास परवानगी मिळाली. क्विल पेनचा उपयोग मृत समुद्राच्या काही मजकूर लिहिण्यासाठी केला गेला, जो सुमारे १०० बीसी पूर्वीचा आहे. स्क्रोल हिब्रू बोलीभाषांमध्ये पक्ष्यांच्या पंखांनी किंवा रांगेत लिहिलेले होते.

७ व्या शतकातील सेव्हिलच्या सेंट इसिडोरच्या लेखनात क्विल्सचा विशिष्ट संदर्भ आहे. अठराव्या शतकात क्विल पेन अजूनही मोठ्या प्रमाणावर वापरले जात होते. १७८७ मध्ये युनायटेड स्टेट्सचे संविधान लिहिण्यासाठी आणि त्यावर स्वाक्षरी करण्यासाठी वापरले गेले. पोम्पेईच्या अवशेषांमध्ये एक तांब्याचा निब सापडला होता, जो दर्शवितो की वर्ष ७९ मध्ये मेटल निब वापरण्यात आले होते.

 

ऑगस्ट १६६३ च्या सॅम्युअल पेपीजच्या डायरीमध्ये ‘शाई वाहण्यासाठी चांदीचा पेन’ चा संदर्भ आहे. १७९२ मध्ये टाइम्समध्ये ‘नवीन शोध लावले’ धातूच्या पेनची जाहिरात करण्यात आली. १८०३ मध्ये मेटल पेन पॉईंटचे पेटंट घेण्यात आले, परंतु पेटंटचा व्यावसायिक वापर केला गेला नाही.

मेटल पेनच्या निर्मितीसाठी पेटंटची जाहिरात ब्रायन डॉनकिनने १८११ मध्ये विक्रीसाठी केली होती. बर्मिंघमच्या जॉन मिशेलने १८२२ मध्ये मेटल निब्ससह पेनचे मोठ्या प्रमाणावर उत्पादन करण्यास सुरवात केली आणि त्यानंतर, स्टीलच्या निबांची गुणवत्ता पुरेशी सुधारली जेणेकरून मेटल निबसह बुडवलेले पेन सामान्य वापरात आले.

बॉलपॉईंट पेनवरील पहिले पेटंट ३० ऑक्टोबर १८८८ रोजी जॉन जे लाउड यांना देण्यात आले. १९३८ मध्ये, लाजलो बिरो, एक हंगेरियन वृत्तपत्र संपादक, त्याचा भाऊ जॉर्ज, एक रसायनशास्त्रज्ञ यांच्या मदतीने, नवीन प्रकारच्या पेनची रचना करण्यास सुरुवात केली, ज्यात त्याच्या टोकामध्ये एक लहान बॉल होता जो सॉकेटमध्ये फिरण्यास मोकळा होता.

 

पेन कागदाच्या बाजूने सरकताच, चेंडू फिरला, शाईच्या काडतूसातून शाई उचलून कागदावर सोडली. बेरीने १५ जून १९३८ रोजी ब्रिटिश पेटंट दाखल केले. १९४० मध्ये, बेरी बंधू आणि एक मित्र जुआन जॉर्ज मेयने हे दोघे नाझी जर्मनीतून पळून अर्जेंटिनाला गेले.

१७ जून १९४३ रोजी त्यांनी दुसऱ्या पेटंटसाठी अर्ज केला. त्यांनी “अर्जेंटिनाच्या बेरा पेन्स” ची स्थापना केली आणि १९४३ च्या उन्हाळ्यापर्यंत पहिले व्यावसायिक मॉडेल उपलब्ध झाले. इरेझमेट बाजारात आणल्यावर पेपर मेटने १९७९ मध्ये इरेजेबल बॉलपॉईंट पेन सादर केले.

 

१९६० च्या दशकात, जपानच्या टोकियो स्टेशनरी कंपनीच्या युकिओ होरी यांनी फायबर- किंवा फील-टिप पेनचा शोध लावला. १९६० च्या दशकात अमेरिकेच्या बाजारपेठेत धडक देणाऱ्या पेपर मेट्स फ्लेअर हे पहिले टिप पेन होते आणि तेव्हापासून ते अग्रगण्य आहे. मार्कर पेन आणि हायलाइटर्स, दोन्ही पेन सारखे अलीकडच्या काळात लोकप्रिय झाले आहेत.

प्रकार

बॉलपॉईंट पेन 

एक चिवट तेल आधारित शाई एका लहान कठीण गोलाद्वारे किंवा बॉलद्वारे वितरीत करतो, जो पृष्ठभागावर फिरतो. पेनच्या टोकाला चेंडू एका सॉकेटमध्ये बंदिस्त ठेवला जातो ज्याचा एक अर्धा भाग उघडलेला असतो आणि दुसरा अर्धा पेनच्या जलाशयातून शाईने बुडलेला असतो.

जेल पेन 

हा बॉलपॉईंट पेन प्रमाणेच कार्य करते, ज्यामध्ये ते लेखन टिपमध्ये ठेवलेल्या रोलिंग बॉलचा वापर करून शाई वितरीत करते. तथापि, तेल-आधारित बॉलपॉईंट पेन शाईच्या विपरीत, जेल पेन शाईमध्ये पाण्यावर आधारित जेल असते ज्यामध्ये रंगद्रव्य निलंबित असते.

कारण शाई जाड आणि अपारदर्शक आहे, ती बॉलपॉईंट किंवा वाटलेल्या टिप पेनमध्ये वापरल्या जाणाऱ्या विशिष्ट शाईंपेक्षा गडद किंवा चपळ पृष्ठभागांवर अधिक स्पष्टपणे दिसून येते.

रोलरबॉल पेन 

एक पेन आहे जो बॉलपॉईंट पेन प्रमाणेच बॉल टिपद्वारे पाण्यावर आधारित शाई वितरीत करतो. याप्रमाणे, जेल पेन रोलरबॉल पेनची उपश्रेणी मानली जाऊ शकते. तथापि, ‘जेल पेन’ या शब्दाच्या व्यापक ज्ञानामुळे आणि वापरामुळे, ‘रोलरबॉल’ सामान्यत: पेनसाठी राखीव आहे जे द्रव शाई वापरतात.

फाऊंटन पेन 

निबद्वारे वितरीत केलेल्या पाण्यावर आधारित द्रव शाईचा वापर करते, जे सर्वसाधारणपणे धातूचा एक सपाट तुकडा असतो ज्यामध्ये पातळ फाटणी असते जी लेखनाच्या टिपातून आतपर्यंत पसरलेली असते. गुरुत्वाकर्षणाद्वारे चालवलेली, शाई एका जलाशयातून निबमध्ये फीडद्वारे वाहते, जी सामान्यतः चॅनेल आणि खोबणी असलेल्या साहित्याचा एक विशेष आकाराचा घन ब्लॉक असतो.

टिप पेन किंवा मार्कर 

तंतुमय सामग्री बनलेले एक सच्छिद्र टीप आहे, जे सामान्यतः शाईने संतृप्त राहते. जशी शाई टीप सोडते, नळीतून नवीन शाई काढली जाते – ज्यात बहुतेक वेळा टीपमध्ये वापरल्या जाणार्या समान छिद्रयुक्त सामग्रीचा मोठा भाग असतो.

ब्रश पेन 

एक पेन आहे ज्याच्या लेखन टिपमध्ये फाऊंटन पेन आणि रोलरबॉल पेन वापरल्याप्रमाणे द्रव शाईने भरलेला एक छोटा ब्रश असतो. ब्रश पेन एकतर पुन्हा भरण्यायोग्य किंवा डिस्पोजेबल असू शकतात आणि ते पाणी-आधारित किंवा जलरोधक शाई वापरू शकतात.

स्टायलस पेन 

पेन मुळे कीबोर्ड इनपुट पद्धतीसह टाइपराइटर आणि पर्सनल कॉम्प्युटरच्या शोधाने लिहायला आणखी एक मार्ग उपलब्ध करून दिला असला तरी, पेन हे लेखनाचे मुख्य साधन आहे. बर्‍याच लोकांना फाऊंटन पेनसह महागडे प्रकार आणि पेनचे ब्रँड वापरणे आवडते आणि त्यांना कधीकधी स्टेटस सिम्बॉल म्हणून ओळखले जाते.