वसाहतवाद उदयाची कारणे

औद्योगिक :

 औद्योगिक उत्पादन वसाहतवादाला चालना जारी. आधुनिकयंत्रण उत्‍पादन उत्‍पादन उत्‍पादन वाढ. देशांतर्गत शब्दात उत्पादित खपाने शक्‍य ग्रन्थ. अतिरिक्‍त उत्‍पादन खप‍‍‍‍‍‍‍‍‍‍‍‍‍‍‍‍‍‍‍‍‍‍‍ यासाठी हक्काची आणि हुकमी वर्चस्व आवश्यक होते.

कच्च्या मालाची गरज :

 इतर स्‍स्‍धक राष्‍ट्र‍्‍ट्र‍पर् स्‍वतःच्‍या मालाचा उत्‍पादन खर्च कमी व्यापारी आवश्यक होते. स्वत:ची मक्तेदारी निर्माण करण्याची आवश्यकता, मालाचा उत्पादन खर्च कमी व्हावा म्हणून कच्चा माल स्‍वस्‍त किंमती शोधणे होते. वसाहतींवर निर्विवाद वर्चस्व प्रस्थापित करणे आवश्यक होते.

अतिरिक्त भांडवलाची गुंतवणूक: 

औद्योगिक औद्योगिक नंतर औद्योगिक भांडवलदार वर्ग अधिक श्रीमंत. अतिरिक्‍त‍ भांडवल गुंत‍‍‍‍याने सुरक्षित आसना शोध घ्‍य्‍य मांडली. यादृष्टीने आर्थिकदृष्टी अधिक सुरक्षित होती. अतिरिक्‍त भांडवलाने वसाहतवाद उदयाला आणि विकासाला चालना दिली.

खाण साठे :

आशिया-आफ्रिका खंड शेअर्स, हिरे, चांदी, कोळसा नैसर्गिक साठे मोठे सामने होते. आशिया-आफ्रिकेतील प्रदेशांचे आकर्षण होते.

भौगोलिक महत्‍त्‍व :

 आशिया-फ्रिका खंडातील काही प्रदेश भूआ मोक्याच्या स्थानावर आहेत, हे सुखी राष्ट्रांच्या लक्षात आले आहेत. अशा प्रदेश आणी माल्टा , जिब्राल्टर, एडन, सिंगापूर, अंदमान-निकोबार असे प्रदेश स्वतःच्या वर्चस्वा खालीले .

मजुरांची उपलब्धता : 

व्यवसायात मोठ्या प्रमाणात व्यापार आणि स्वस्तात मजूर तयार करण्याची गरज होती. ही गरज वसाहतींसह भागली. यातून गुलामांचा व्यापार वाढीला.

वंशश्रेष्ठत्वाची कल्पना :

 आफ्रिका आणि आशिया खंडातील सर्वांगीण सुसंस्‍कृत कार्यपद्धती आपणावर आहे, अशी भूमिका प्रभावी वसाहत विचारणी आहे. या भूमिकेतून ख्रिस्ती धर्माचा प्रसार केला जातो. यातून वसाहतवाद अधिक गतिशीलता.

वसाहतवाद उदयाची कारणे औद्योगिक क्रांती : औद्योगिक क्रांतीमुळे वसाहतवादाला चालना मिळाली. आधुनिकयंत्रांमुळे उत्‍पादनात प्रचंड वाढ झाली. देशांतर्गत बाजारपेठेत सगळे उत्पादन खपणे शक्‍य नव्हते. अतिरिक्‍त उत्‍पादन खपवण्यासाठी नव्या…

वसाहतवादाच्या उदयाची अनेक कारणे आहेत, त्यापैकी काही प्रमुख कारणे खालीलप्रमाणे आहेत:

1. आर्थिक कारणे:
   • कच्च्या मालाची गरज: औद्योगिक क्रांतीमुळे युरोपीय देशांना त्यांच्या कारखान्यांसाठी मोठ्या प्रमाणावर कच्च्या मालाची गरज होती. हा कच्चा माल वसाहतीतून स्व Murली दरात मिळत असे.
   • बाजाराची गरज: उत्पादित वस्तू खपवण्यासाठी युरोपीय देशांना नवीन बाजारपेठांची आवश्यकता होती. वसाहती या बाजारपेठा म्हणून उपयोगी ठरल्या.
   • गुंतवणुकीची संधी: युरोपीय देशांतील भांडवलदारांना वसाहतींमध्ये गुंतवणूक करून जास्त नफा मिळवण्याची संधी होती.
2. राजकीय कारणे:
   • साम्राज्यवादी महत्वाकांक्षा: युरोपीय देशांना आपले साम्राज्य वाढवण्याची आणि जगावर वर्चस्व गाजवण्याची इच्छा होती. त्यामुळे त्यांनी अधिकाधिक प्रदेश वसाहती बनवण्यावर भर दिला.
   • राष्ट्रवादी भावना: प्रत्येक देशाला स्वतःची शक्ती आणि प्रतिष्ठा वाढवायची होती, ज्यामुळे वसाहती मिळवणे हे प्रतिष्ठेचे लक्षण मानले जाई.
3. सामाजिक आणि सांस्कृतिक कारणे:
   • ख्रिश्चन धर्म प्रसार: युरोपीय मिशनऱ्यांनी वसाहतींमध्ये ख्रिश्चन धर्माचा प्रसार करण्याचे ध्येय ठेवले.
   • 'श्वेतवर्णीय लोकांची जबाबदारी': युरोपीय लोकांमध्ये असा समज होता की, त्यांनी 'अशिक्षित' आणि 'मागासलेल्या' लोकांचे जीवनमान सुधारण्याची जबाबदारी आहे.
4. तंत्रज्ञानाचा विकास:
   • Nav नवीन तंत्रज्ञान: युरोपीय देशांनी नवनवीन तंत्रज्ञान विकसित केले, ज्यामुळे त्यांना दूरवरचे प्रदेश जिंकणे आणि तेथे आपले नियंत्रण ठेवणे सोपे झाले. उदा. जहाजे, शस्त्रे.

या सर्व कारणांमुळे युरोपीय देशांनी आशिया, आफ्रिका आणि लॅटिन अमेरिकेतील अनेक प्रदेशांवर वसाहती स्थापन केल्या.

अधिक माहितीसाठी आपण खालील लिंकला भेट देऊ शकता:

• Britannica - Colonialism