आत्मविश्वास म्हणजे स्वतःवर "विश्वास ठेवणे". अपयशाची पर्वा न करता एखाद्याचा यशस्वी होण्यावर आवश्कतेपेक्षा जास्त विश्वास असणे म्हणजे अतिआत्मविश्वास किंवा गर्विष्ठपणा.

एखाद्याचा वैयक्तिक निर्णय, क्षमता, सामर्थ्य इ. मध्ये आत्मविश्वास ही संकल्पना सामान्यत : आत्मविश्वास म्हणून वापरली जाते. काही क्रियाकलाप समाधानकारकपणे पूर्ण केल्याच्या अनुभवांमुळे एखाद्याचा आत्मविश्वास वाढतो.[१][२] भविष्यात एखादी व्यक्ती जे करू इच्छिते, ते ती सामान्यत:पूर्ण करू शकते, हा एक सकारात्मक विश्वास आहे. एखाद्याचा (किंवा काहीतरी) यशस्वी करण्यावर होण्यावर जास्त विश्वास असणे म्हणजे आत्मविश्वास. आत्मविश्वास हे एखादे ध्येय साध्य करण्यासाठीची एक क्षमता व विश्वास आहे. शिवाय ते स्वतःच्या किमतीचे एक मूल्यांकन आहे.[३] अब्राहम मास्लो आणि त्याच्या नंतरच्या बऱ्याच जणांनी आत्मविश्वास हे एक सामान्यीकृत व्यक्तिमत्त्व वैशिष्ट्य म्हणून ओळखण्याची गरज आणि विशिष्ट कार्य, आव्हान यांच्या संदर्भातील या गोष्टी व आत्मविश्वास यात फरक करण्याची गरज यांवर जोर दिला आहे. आत्मविश्वास सामान्यत: सामान्य आत्मविश्वास दर्शवतो. हा स्वतःच्या कार्यक्षमतेपेक्षा भिन्न आहे. हेच मानसशास्त्रज्ञ अल्बर्ट बंडुरा यांनी “विशिष्ट परिस्थितीत यशस्वी होण्याची किंवा एखादी कार्य पूर्ण करण्याच्या एखाद्याच्या क्षमतेवर विश्वास” म्हणून परिभाषित केले आहे [४] आणि म्हणूनच हा शब्द विशिष्ट प्रकारचा आत्मविश्वास अधिक अचूकपणे दाखवतो. मानसशास्त्रज्ञांनी फार पूर्वी नमूद केले आहे की, एखादी व्यक्ती विशिष्ट काम स्वतच्या कार्यक्षमताेने पूर्ण करू शकते असा आत्मविश्वास ठेवू शकते (उदा०. चांगले जेवण बनवू शकेल किंवा एखादी चांगली कादंबरी लिहू शकेल तरीही त्यांच्यात सामान्य आत्मविश्वासाची कमतरता असू शकते किंवा उलट विशिष्ट कार्य साध्य करण्यासाठी त्यांच्यात स्वतःची कार्यक्षमता नसल्यास आत्मविश्वास बाळगावा (उदा० कादंबरी लिहा). तथापि आत्मविश्वासाचे हे दोन प्रकार परस्परसंबंधित आहेत आणि या कारणास्तव सहजपणे गोंधळ होऊ शकतो.

स्वतःचा विश्वास स्वतःवर ठेवणे म्हणजे स्वतःच्या क्षमता, योग्यता आणि निर्णयांवर श्रद्धा ठेवणे. हा एक मानसिक आणि भावनिक दृष्टिकोन आहे जो आपल्याला आपल्या ध्येयांपर्यंत पोहोचण्यास मदत करतो.

स्वतःवर विश्वास ठेवण्याचे फायदे:

• आत्मविश्वास वाढतो.
• निर्णय क्षमता सुधारते.
• धैर्य वाढते.
• ध्येय साध्य करण्याची प्रेरणा मिळते.

स्वतःवर विश्वास कसा ठेवावा:

• आपल्या क्षमतांची जाणीव ठेवा.
• सकारात्मक विचार करा.
• भूतकाळातील यशांचे स्मरण करा.
• नवीन गोष्टी शिकण्याचा प्रयत्न करा.
• स्वतःला प्रोत्साहन द्या.

टीप: स्वतःवर विश्वास ठेवणे म्हणजे अहंकार नव्हे. स्वतःच्या चुकांमधून शिकणे आणि सुधारणा करणे देखील महत्त्वाचे आहे.

अधिक माहितीसाठी, आपण खालील लिंकला भेट देऊ शकता:

Building Self-Confidence - Mind Tools (इंग्रजीमध्ये)