ओट्स म्हणजे काय आणि त्याचे फायदे व नुकसान 

 

 कारण आपण बरेचदा ओट्सचे नाव ऐकले असेल. कारण दिवस-दिवस ओट्स हे खूप लोकप्रसिद्ध होत चालले आहे. शिक्षक असो या डॉक्टर असो सर्व जन ओट्स खाण्याचा सल्ला आपल्याला देत आहे. तर आता सर्वांच्या मनात विचार आला असेल कि नेमका हे ओट्स काय आहे?

 ओट्स हे फायदेशीर आणि आरोग्यासाठी आण्याधान्य मानले जाते. म्हणून आजकालच्या काळात प्रत्येक जन आपल्या शरीराची काळजी घेत आहे कि आपल शरीर हे चांगल असाव, म्हणून चांगले पौष्टिक आहार घेत असतो. त्यामुळे लोकांमध्ये ओट्स हे खूप लोकप्रिय बनले आहे.

 

काही ठिकाणी ओट्सला ब्रॅन देखील म्हटले जाते. ओट्स मध्ये खूप उर्जा असते म्हणून खूप लोक उर्जा मिळवण्यासाठी आपल्या नाशात्यात ओट्सचा समावेश हा करत असतात. तर चला मित्रांनो आता आपण जाणून घेऊ कि ओट्स म्हणजे काय? आणि ओट्सचे फायदे तसेच दुष्परिणाम आपण या लेखात जाणून घेऊया. त्यासाठी तुम्हाला खालील लेख संपूर्ण पणे वाचवा लागेल.

 

ओट्स म्हणजे काय आणि त्याचे फायदे व नुकसान 

ओट्स म्हणजे काय? 

ओट्स एक धान्य धान्य आहेत. जे बियाण्यासारखे आहे, ज्याला दलिया देखील म्हणतात. पूर्वी ओट्स फक्त जनावरांनीच खाल्ले. परंतु बर्‍याच वर्षांमध्ये वैज्ञानिकांनी ओट्सची चाचणी केली आणि खाद्य बनविले.

उपलब्ध आवश्यक पोषक घटकांमध्ये फायबर, राइबोफ्लेविन, व्हिटॅमिन बी 6, प्रथिने, मॅग्नेशियम, कॅल्शियम, लोह, फॉस्फरस, सेलेनियम इत्यादींमध्ये फायबरचे प्रमाण जास्त असते जे पाण्यात सहज विरघळते. हे सहजपणे पोट भरते. ज्यामुळे उपासमार लवकर जाणवत नाही. हे मुख्यतः स्नॅक म्हणून खाल्ले जाते.

ओट्स मध्ये असणारे पौष्टिक द्रव्ये 

ओट्समध्ये प्रथिने आणि जीवनसत्त्वे आढळतात, त्याशिवाय मॅग्नेशियम, पोटॅशियम, लोह, जस्त, कॅल्शियम, कार्बोहायड्रेट, सोडियम, फायबर, प्रथिने, थायमिन, नियासिन, राइबोफ्लेविन, फोलेट, व्हिटॅमिन बी यासारखे बरेच इतर घटक त्यात आढळतात.

 

6, व्हिटॅमिन बी 12, फॉस्फरस, फॅटी एसिड टोटल सॅच्युरेटेड, फॅटी एसिड टोटल पॉलीअनसॅच्युरेटेड, फॅटी एसिड टोटल मोनोसॅच्युरेटेड इत्यादी बरोबर, अँटीऑक्सिडंट्स, अँटीफंगल आणि अँटीबैक्टीरियल गुणधर्म देखील ओट्समध्ये आढळतात जे अत्यंत फायदेशीर आहेत.जर आपल्याला ग्लूटेन मुक्त भोजन खायला आवडत असेल तर आपण आपल्याला कळवू द्या की ओट्स पूर्णपणे ग्लूटेन मुक्त आहार आहेत, म्हणजे, ओट्समध्ये ग्लूटेनचे प्रमाण आढळत नाही.

ओट्सचे प्रकार

ओट्स बाजारात विविध प्रकारच्या स्वादांमध्ये उपलब्ध आहेत, परंतु फ्लेवर्ड ओट्स स्वाद नसलेल्या ओट्सइतके प्रभावी नाहीत. फ्लेवर-फ्री ओट्समध्ये बर्‍याच प्रमाणात नैसर्गिक गुणधर्म आणि पौष्टिक घटकांचे वर्चस्व असते, म्हणून केवळ फ्लेवर-फ्री ओट्स नेहमीच वापरल्या पाहिजेत. आपल्याला काही महत्त्वपूर्ण आणि लोकप्रिय प्रकारच्या ओट्सबद्दल तपशीलवार सांगत आहोत. हे महत्वाचे प्रकारचे ओट्स आहेत जे आरोग्य आणि त्वचा निरोगी बनवतात.

रोल केलेले ओट्स

रोल केलेले ओट्स सर्वात जुने ओट्स आहेत. हे उच्च प्रतीचे ओट्स आहेत जे अनेक प्रकारचे जीवनसत्त्वे समृद्ध करतात. रोल केलेले ओट्स एक प्रकारचे पीठ आहे ज्याचा आकार सपाट आणि अनियमित असतो. रोल केलेले ओट्स सामान्यतः कुकीज, लापशी, ब्रेड इत्यादी स्वरूपात वापरल्या जातात.

झटपट ओट्स

इन्स्टंट ओट्स किंवा क्विक ओट्सला हिंदीमध्ये द्रुत ओट्स देखील म्हणतात. हे ओट्स इतर प्रकारच्या ओट्सपेक्षा वेगाने शिजवतात, म्हणून या ओट्सना इन्स्टंट ओट्स म्हणतात. इन्स्टंट ओट्स पोहे सारख्या क्रीम रंगाचे आणि कोमल आणि पातळ असतात. हे ओट्स रोल केलेले ओट्सपेक्षा कमी पाणी शोषून घेतात. म्हणूनच इन्स्टंट ओट्स बहुधा सकाळी सूपच्या रूपात वापरल्या जातात.

स्टील कट ओट्स

हे ओट्स लहान तुकड्यांमध्ये आढळतात. ओट ग्रूट्सचे लहान तुकडे करून स्टील कट ओट्स तयार केले जातात. स्टील कट ओट्स झटपट ओट्स आणि रोल केलेले ओट्सपेक्षा शिजवण्यासाठी जास्त वेळ घेतात. आपण आपल्या आवडीनुसार स्टील कट ओट्स वापरुन ते गोड, नट किंवा मऊ बनवू शकता. आम्हाला सांगू की या प्रकारचे ओट्स खूप फायदेशीर आहेत.

ग्रोट्स ओट्स

ग्रोट्स ओट्स हे मुख्य ओट्स आहेत, या ओट्समध्ये सर्वाधिक प्रमाणात कॅलरी आढळतात. जर ओट्सचे मूळ रूप असेल तर ते ग्रॅट्स ओट्स आहेत. तथापि, हे ओट्स स्वयंपाक करण्यापूर्वी त्याची बाह्य त्वचा काढून टाकल्यानंतर खाल्ले जातात. (Oats in Marathi) दलिया किंवा खिचडी बनवून ग्रोट्स ओट्सचे सेवन केले जाऊ शकते.

ओट्सचे फायदे

ओट्समध्ये बीटा-ग्लूक्सन आणि खनिजांसह पुष्कळ पोषक घटक असतात जे मधुमेह, लठ्ठपणा आणि कर्करोग यासारख्या अनेक गंभीर आजारांपासून आपले संरक्षण करतात याशिवाय त्वचा आणि केसही मजबूत ठेवते. म्हणून ते न्याहारीमध्ये खाणे फायदेशीर मानले जाते. तर चला ओट्स खाण्याच्या फायद्यांविषयी जाणून घ्या-

ओट्स खाण्याचे फायदे हृदयरोगांपासून दूर ठेवा –

ओट्स किंवा ओट्समध्ये बीटा-ग्लूकन नावाचा शक्तिशाली फायबर असतो जो कोलेस्टेरॉलची पातळी कमी करतो आणि हृदय निरोगी ठेवतो. ओट्समध्ये विद्रव्य फायबरचा मुख्य घटक बीटा-ग्लूकन आहे आणि यामुळे चांगले कोलेस्ट्रॉलच्या पातळीवर परिणाम न करता शरीरातून खराब कोलेस्ट्रॉल कमी होते.

ओट्समध्ये उपस्थित अँटीऑक्सिडेंट व्हिटॅमिन सीसमवेत, एलडीएलच्या ऑक्सिडेशनस प्रतिबंधित करते, ज्यामुळे आपल्या शरीराचे हृदय रोगांपासून संरक्षण होते. इतर पौष्टिक पदार्थांव्यतिरिक्त ओट्समध्ये व्हिटॅमिन ई देखील असते जे हृदय निरोगी ठेवण्यास फायदेशीर आहे.

मधुमेहावरील उपचारासाठी ओट्स खाण्याचे फायदे –

ओट्समध्ये ग्लायसेमिक पातळी कमी असते. त्यामध्ये भरपूर प्रमाणात फायबर असल्याने ते रक्तातील साखरेची पातळी नियमित करण्यात मदत करते. फायबर समृद्ध असल्याने ते सहज पचते. अभ्यासानुसार टाइप -2 मधुमेह असलेल्या रुग्णांसाठी ओट्स फायदेशीर ठरतात.

ओट ओट्समध्ये उपस्थित बीटा-ग्लूकन मधुमेहाच्या रुग्णांमध्ये रक्तातील साखरेचे प्रमाण कमी करते. या व्यतिरिक्त हे हायपरग्लाइसीमिया देखील कमी करते. बाजारात ओट्सचे अनेक प्रकार उपलब्ध आहेत. यापैकी काहींमध्ये साखर जास्त प्रमाणात असते. मधुमेहाच्या रुग्णांनी अशा ओट्स खाणे टाळावे.

ओट्स खाण्याचे फायदे कर्करोगाशी लढाईसाठी फायदेशीर आहेत –

ओट्समध्ये अँटीऑक्सिडेंट असतात जे कर्करोगासारख्या आजारांशी लढण्यास मदत करतात. ओट्समध्ये असलेले फायबर गुदाशय आणि कोलन कर्करोगापासून आपले संरक्षण करते. ओट्सवर मर्यादित संशोधन झाले आहे ज्यामध्ये ओट्स कर्करोग रोखण्यासाठी उपयुक्त मानले गेले आहेत. या बरोबर असेही सांगितले गेले आहे की आपण नेहमीच दर्जेदार ओट्सची निवड करावी.

ओट्समध्ये अवेनॅन्थ्रामाइड नावाचे एक विशेष कंपाऊंड असते जे कर्करोगास कारणीभूत पेशींची वाढ थांबवते आणि कर्करोगापासून आपले संरक्षण करते.

उच्च रक्तदाबावर उपचार करण्यासाठी ओट्स खाण्याचे फायदे –

दलिया खाल्ल्याने सिस्टोलिक रक्तदाब 7.5 गुण आणि डायस्टोलिक रक्तदाब 5.5 गुणांनी कमी होतो. यामुळे केवळ उच्च रक्तदाब कमी होत नाही तर हृदयविकाराचा धोकाही 22 टक्क्यांनी कमी होतो. यासाठी तुम्ही सेंद्रिय ओट्स देखील खाऊ शकता. हे उच्च रक्तदाब ग्रस्त रूग्णांसाठी रामबाण उपाय असल्याचे सिद्ध करते.

रोगप्रतिकार शक्ती सुधारण्यासाठी ओट्स खाण्याचे फायदे –

ओट्स ओट्समध्ये उपस्थित बीटा-ग्लूकन रोग प्रतिकारशक्तीची पातळी वाढविण्यात मदत करतात. आपल्या शरीरात उपस्थित बहुतेक रोगप्रतिकारक पेशी एक विशेष रिसेप्टर म्हणून कार्य करतात जी बीटा-ग्लूकन ग्रहण करते आणि शरीरातून पांढर्‍या रक्त पेशी काढून रोगांपासून आपले संरक्षण करते.

ओट्समध्ये सेलेनियम आणि झिंकचे प्रमाण जास्त असते, जे संक्रमणांशी लढायला मदत करतात. ओट्समध्ये उपस्थित बीटा-ग्लूकान जखमेच्या उपचारांमध्ये मदत करते आणि अँटीबायोटिक्सची प्रभावीता देखील सुधारते.

ओट्सचे नुकसान

जर ओट्सचे पॅकेट तयार करताना संरक्षक रसायने वापरली गेली असतील तर ते आरोग्यासाठी हानिकारक असू शकते.

ओट्स व्यवस्थित शिजवल्या पाहिजेत. जर कच्चा खाल्ला तर पोटदुखी होऊ शकते.

ओट्सचे अत्यधिक प्रमाणात सेवन केल्याने आपल्या आतड्यांना आणि पाचक प्रणालीस हानी पोहचू शकते, कारण त्यात जास्त प्रमाणात फायबर आहे

आता आपल्याला ओट्स काय आहेत हे माहित असावे. याचा काय फायदा? आपण आपल्या आहारामध्ये याचा समावेश करण्याचा विचार करत असाल तर प्रथम हा लेख नख वाचा आणि कोणत्या रोगासाठी उपयुक्त आहे ते समजून घ्या.  तसेच, या लेखाद्वारे ओट्स कसा बनवायचा हे आपण काही प्रमाणात समजले असेलच. आशा आहे की आमचा हा लेख आपल्यासाठी फायदेशीर ठरेल.

ओट्सचा उपयोग कसा करावा आरोग्यासाठी फायदेशीर ठरतात जेव्हा ते योग्य प्रकारे आणि योग्य प्रमाणात सेवन केले जातात. चुकीच्या मार्गाने ओट्सचे सेवन करणे आरोग्यासही हानिकारक ठरू शकते. तर चला ओट्स कसा वापरला जाऊ शकतो ते जाणून घेऊया.

हिरव्या भाज्या सह ओट्स खूप चांगले शिजवा, आपण सकाळी न्याहारी खाऊ शकता.

खिचडीसारख्या ओट्समध्ये मसूर आणि तांदूळ शिजविणे देखील दुपारच्या जेवणाला खाऊ शकतो.

दुधासह गोड स्वयंपाक ओट्स नाश्त्यात किंवा रात्री देखील खाऊ शकतात.

सूप बनवून ओट्सचे सेवन केले जाऊ शकते.

ओट धान्य फुटल्यानंतर आपण त्याचे अंकुर कोशिंबीर बनवून खाऊ शकता. हे बर्‍यापैकी आरोग्यदायी आहे.

ओट्सचे सेवन करण्यापूर्वी, आपण त्या पॅकेटवर वापरत असलेल्या ओट्सची समाप्ती तारीख पहाणे आणि त्या नंतरच तयार करणे सर्वात महत्वाचे आहे. जर आपण प्रथमच ओट्सचे सेवन करणार असाल तर पहिल्याच दिवशी त्यास अगदी लहान प्रमाणात घ्या आणि ते चांगले शिजवल्यानंतरच त्याचे सेवन करा. आम्हाला सांगा की आपण सकाळी, दुपारी, संध्याकाळी किंवा रात्री केव्हाही ओट्सचे सेवन करू शकता.

लहान मुलांसाठी ओट्स खाण्याचे फायदे (

ओट्समध्ये उच्च फायबर असते. जेव्हा 6 महिन्यांपेक्षा जास्त असेल तेव्हा बाळाला खायला द्या कारण तिचे पोषक तत्त्वे बाळाला मजबूत बनवतात.

न्याहरीत मुलांना ओट्स खायला द्या. (असे केल्याने मुलास भरपूर प्रोटीन मिळेल आणि उपासमारीची भावना येणार नाही.

मुलांना ओट्सचे सेवन दिल्यास मुलांचा मेंदू वेगाने विकसित होतो.

मुलांना ओट्सचे योग्य प्रमाण देऊन ते मुलांची प्रतिकारशक्ती मजबूत करते.

ओट्सचे पोषकद्रव्य संसर्ग रोखतात, म्हणून ओट्सचे सेवन मुलांनी केले पाहिजे.

लहान मुलांची हाडे खूपच नाजूक असतात, त्यांना बळकट होण्यासाठी दुधात ओट्स मिसळून खायला द्यावे.

ओट्सचे पिक कुठे उगवले जाते? ( त्याचे फायदे लक्षात घेता, आजकाल जगातील सर्व देशांमध्ये त्याचे उत्पादन सुरू झाले आहे. कॅनडा, पोलंड, चीन, रशिया, ऑस्ट्रेलिया, यूएसए, फ्रान्स आणि भारतात मोठ्या प्रमाणात ओट्सचे उत्पादन केले जाते. हरियाणा, पंजाब, उत्तर प्रदेश, पश्चिम बंगाल आणि ओरिसा ही भारतातील ओट्सची सर्वात मोठी पिके आहेत.