• ऐच्छिक संघटना: सहकार ही एक ऐच्छिक संघटना आहे. कोणताही व्यक्ती आपल्या इच्छेनुसार संस्थेचा सदस्य होऊ शकतो किंवा सोडू शकतो.
• लोकशाही व्यवस्थापन: संस्थेचे व्यवस्थापन लोकशाही पद्धतीने केले जाते. सदस्यांना समान मतदानाचा अधिकार असतो.
• सेवाभाव: सहकारचा मुख्य उद्देश सभासदांना सेवा देणे हा असतो, नफा कमावणे नाही.
• समता: संस्थेमध्ये सर्व सदस्य समान मानले जातात आणि कोणालाही विशेष अधिकार नसतो.
• पारदर्शकता: संस्थेच्या कारभारात पारदर्शकता असते. सर्व सदस्यांना माहिती मिळवण्याचा अधिकार असतो.

सहकाराची व्याप्ती खूप मोठी आहे. हे विविध क्षेत्रांमध्ये पसरलेले आहे:

• कृषी क्षेत्र: कृषी क्षेत्रात सहकारी संस्था शेतकऱ्यांना कर्ज, बी-बियाणे, खते आणि इतर आवश्यक वस्तू पुरवतात.
• बँकिंग क्षेत्र: सहकारी बँका लोकांना कर्ज देतात आणि त्यांची बचत सुरक्षित ठेवतात.
• उपभोक्ता क्षेत्र: सहकारी ग्राहक भांडारे लोकांना स्वस्त दरात वस्तू पुरवतात.
• गृहनिर्माण क्षेत्र: सहकारी गृहनिर्माण संस्था लोकांना घरे बांधण्यासाठी मदत करतात.
• विपणन क्षेत्र: सहकारी विपणन संस्था शेतकऱ्यांच्या मालाला योग्य भाव मिळवून देतात.

अधिक माहितीसाठी काही उपयुक्त वेब लिंक्स:

1. महाराष्ट्र राज्य कृषी पणन मंडळ: सहकारी संस्था
2. महाराष्ट्र सहकार विभाग