1. अधिकृत विक्रेते: नेहमी शासकीय परवानाधारक आणि नोंदणीकृत असलेल्या विक्रेत्यांकडूनच बियाणे खरेदी करा.
2. पॅकिंग आणि लेबल: बियाणे खरेदी करताना पाकिटावरील लेबल व्यवस्थित वाचा. पाकिटावर बियाण्याचा प्रकार, उत्पादन तारीख, अंतिम मुदत आणि उगवण क्षमतेची माहिती दिलेली असावी. पाकीट सीलबंद असल्याची खात्री करा.
3. बीज प्रक्रिया: बियाण्यावर बीज प्रक्रिया (seed treatment) केलेली आहे का, हे तपासा. बीज प्रक्रिया केल्यामुळे बियाण्यांचे रोगांपासून संरक्षण होते आणि उगवण क्षमता वाढते.
4. खरेदी पावती: बियाणे खरेदी केल्यावर विक्रेत्याकडून खरेदी पावती (bill) अवश्य घ्या. उगवण न झाल्यास ही पावती पुरावा म्हणून उपयोगी येते.

बियाणे उगवले नाही, तर खालील गोष्टी तपासा:

1. मातीची तपासणी: मातीचा प्रकार, तिची सुपीकता आणि सामू (pH level) तपासा. माती बियाण्यांसाठी योग्य आहे की नाही हे तपासा.
2. पाणी व्यवस्थापन: बियाण्यांना योग्य प्रमाणात पाणी मिळाले आहे की नाही, हे तपासा. जास्त पाणी झाल्यास बियाणे सडू शकते, तर कमी पाणी झाल्यास ते वाळू शकते.
3. हवामान: हवामान बियाण्यांच्या उगवण क्षमतेसाठी अनुकूल आहे की नाही, हे तपासा.
4. विक्रेत्याशी संपर्क: उगवण न झाल्यास, खरेदी पावतीसह विक्रेत्याशी संपर्क साधा आणि आपल्या अडचणी सांगा. काही विक्रेते उगवण न झाल्यास नुकसान भरपाई देतात.

शेतीत नशिबाचा भाग असतो, हे खरे आहे. नैसर्गिक आपत्ती, हवामानातील बदल यांसारख्या गोष्टींवर आपले नियंत्रण नसते. परंतु, योग्य नियोजन, उत्तम व्यवस्थापन आणि आधुनिक तंत्रज्ञानाचा वापर करून आपण नुकसान कमी करू शकतो.

'शुद्ध बीजापोटी फळे रसाळ गोमटी' या म्हणीचा अर्थ असा आहे की, जर बी शुद्ध आणि चांगले असेल, तर फळ देखील चांगले येते. त्यामुळे, चांगल्या प्रतीचे बियाणे निवडणे अत्यंत आवश्यक आहे.

खरं बियाणे पारखण्यासाठी खालील गोष्टी लक्षात घ्या:

1. बियाणे प्रमाणित (certified) केलेले असावे.
2. बियाण्याचा रंग आणि आकार एकसारखा असावा.
3. बियाण्यांमध्ये भेसळ नसावी.
4. बियाणे ताजे (fresh) असावे.

माय मातीची ओटी भरणे म्हणजे जमिनीचा आदर करणे आणि तिची काळजी घेणे. शेतीत श्रद्धा, भक्ती आणि भावना या गोष्टी महत्त्वाच्या आहेत, परंतु त्यासोबतच वैज्ञानिक दृष्टिकोन आणि आधुनिक तंत्रज्ञानाचा वापर करणे देखील आवश्यक आहे.

उत्तम प्रतीचे बियाणे निवडणे, योग्य व्यवस्थापन करणे आणि आधुनिक तंत्रज्ञानाचा वापर करणे हे यशस्वी शेतीसाठी आवश्यक आहे.