वॉटरशेड व्यवस्थापनाची संकल्पना:

वॉटरशेड व्यवस्थापन म्हणजे नैसर्गिकरित्या तयार झालेल्या भूप्रदेशाचे व्यवस्थापन करणे. या भूप्रदेशातून वाहणारे पाणी एकाच ठिकाणी जमा होते.

यात जमिनीचा आणि पाण्याचा कार्यक्षम वापर करून नैसर्गिक संसाधनांचे संरक्षण करणे, त्यांचे पुनरुज्जीवन करणे आणि योग्य व्यवस्थापन करणे अपेक्षित आहे.

वॉटरशेड व्यवस्थापनाची गरज:

• पाण्याची उपलब्धता वाढवणे: पावसाचे पाणी साठवून भूजल पातळी वाढवणे.
• जमिनीची धूप कमी करणे: जमिनीची धूप कमी करून तिची सुपीकता टिकवणे.
• सिंचनाखालील क्षेत्र वाढवणे: पाण्याच्या व्यवस्थापनामुळे सिंचनाखालील क्षेत्र वाढवणे शक्य होते.
• उत्पादन क्षमता वाढवणे: शेतीत पाण्याची उपलब्धता वाढल्याने उत्पादन वाढते.
• पर्यावरणाचे संतुलन राखणे: नैसर्गिक संसाधनांचे योग्य व्यवस्थापन करून पर्यावरणाचे संतुलन राखणे.
• ग्रामीण विकास: ग्रामीण भागातील लोकांचे जीवनमान सुधारणे, रोजगार वाढवणे.

हे सुद्धा लक्षात घ्या:

• वॉटरशेड व्यवस्थापनामध्ये पाणलोट क्षेत्रातील सर्व नैसर्गिक संसाधनांचा एकत्रित विचार केला जातो.
• स्थानिक लोकांचा सहभाग महत्त्वाचा असतो.

अधिक माहितीसाठी:

तुम्ही खालील संकेतस्थळांना भेट देऊ शकता:

• कृषी विभाग, महाराष्ट्र शासन: krishi.maharashtra.gov.in
• Ministry of Rural Development, GOI: rural.nic.in