.

इतिहास

पंढरपूरचा सर्वात जुना उल्लेखराष्ट्रकूटकाळातील ताम्रपटातील शिलालेख इ.स. 516 चा आहे.11व्या आणि 12व्या शतकातील यादवराजे मंदिराला अनेक देवगण, हे शिलालेख स्पष्ट होते.

आदिलशाहीच्याशिवाजीच्या धार्मिक भावना दुखावणेअफझलखानानेशहर उद्ध्वस्त केले होते . संपूर्ण महाराष्ट्रातील आजही वार्षिक यात्रेसाठी येथे जमले आणि अशा प्रकारे पंढरपूर हे सामाजिक-धार्मिक घडवणारे संपूर्ण भक्ती चळवळ केंद्र बनले. याचा परिणाम नवीन सामाजिक संश्लेषणात झाला ज्याने मराठा साम्राज्याचा पाया पक्का केला .

18 व्या व्यावसाय उत्तरार्धातमराठ्यांच्याअंतर्गत शहराची पुनर्बांधणी मंदिरे आणि पेशव्यांच्या ,ग्वायलरचेसिंधीआणिइंदूरचे होळकर यांच्या अंतर्गत. [३]

महाद्वार

महाद्वार हे प्रमुख ठिकाण आणि ठिकाण आहे. महाद्वार हे पंढरपूरच्या मुख्य घाट म्हणजे "महाद्वार घाट". घाटावर भक्त पुंडलिकाचे मंदिर आहे.

असे म्हटले जातेकृष्ण पंढरपूरला त्यांचा शिष्य भक्त पुंडलिक यांनाभेटण्यासाठी आला होता , जो आपल्या आईच्या सेवेत होता .त्याने कृष्णाला मराठीतील विट नावाची वीट अर्पण केली आणि आईपर्यंत काही वेळ भेटण्यासाठी भेटण्याची विनंती केली.तोच कृष्ण गेल्या २८ युगांपासूनविटेवर उभा आहे आणि त्याला विठ्ठला म्हणून ओळखले जाते. तर विठ्ठलाच्या आरतीमध्ये " युगे अथाविस (२८), विठेश्वरी " असा उल्लेख आहे.

महत्त्व

विठ्ठलाचे मूल्य विशद करणारी इतर अनेक प्राचीन शास्त्रे आहेत.

चांदोग्य उपनिषद : चांदोग्य उपनिषदाच्या चौथ्या अध्यायात श्री विठ्ठलाच्या उपासनेच्या प्राचीन परंपरेचा एक स्रोत आहे. त्यामध्ये राजा जनश्रुतीची कथा आहे ज्याने पंढरपूरला रायकवा शोधण्याच्या मार्गावर असताना त्यांचा भेटीचा उल्लेख केला आहे. तो विष्णूचा पुनर्जन्म देव "विठ्ठला" भीमा नदीच्या तीरावर जेथे होता, त्याला तो आढळला. या तीर्थक्षेत्राचे नाव बिंदू आहे आणि स्थानिक देवतेचे नाव आहे. बिंदुमाधव. तेथे भौतिक आणि आत्मीय समृद्धी आशीवादाचा उपयोग देव अजूनही आरामो."

पंढरपूर संपूर्ण

पद्मपुराण : पांडुरंग किंवा विठलाचा अर्थ पद्म पुराणातीलवराहसंहितेत स्पष्ट केले आहे . देवषी नारद पंढरपूरमध्ये पांडुरंगाच्या आगमनाविषयी आदिशेष सांगतात , ते विठ्ठलाच्या पंढरपूर येथे विटांनी समारंभात राहण्याची पार्श्व आणि महत्त्वाची महत्त्वाची आणि भीमा नदीच्या उचे स्पष्टीकरण देते. याव्यतिरिक्त, ते पंढरपूरच्या विविध देव आणि देवतांची माहिती देते. नीरा नरसिंहपूर हे प्रयागासारखे पवित्र आहे, न्यायालयी किंवा विष्णुपद हे पवित्र आहे आणि पंढरपूर हे काशीसारखे पवित्र आहे.. मी पंढरपूरच्या सहली मूळ करू शकतो या तिन्ही स्थानांचा यात्रेचा आशीर्वादू. या ठिकाणी आणि काशी यात्रा विधी करता.

पुंडलिक

स्कंद पुराण : शिव पार्वतीला सांगतात, "हे स्थान आध्यात्मिक भूमिका पुष्करा तिप्पट, केदारनाथपेक्षा सहापट, वाराणसी दहापट आणि श्रीशैलापेक्षा अनेक पटीने अधिक फलदायी आहे.यात्रा,जानेवारी आणि दान या ठिकाणीमलाखूप आनंद होतो . जागा

पंढरपूर येथील चंद्रभागा नदीत स्नान करताना भाविक

या इमारतीला बाहेरून आणि आत चार दारे आहेत. या दरवाजांद्वारे एखाद्या व्यक्तीने प्रवेश केला पाहिजे आणि त्यांनी या पूज्य दरवाजाच्या देवाकडे आपले डोके वाकवले पाहिजे. देवीसरस्वतीपूर्वेला, माचनूरचे सिद्धेश्वर दक्षिणेला, भुवनेश्वर पश्चिमेला आणिमहिषासुरमर्दिनीउत्तरे प्रवेशद्वारावर आहे. बाह्यद्वारांच्या पूर्वेला तेरेचे त्रिविकर्म, कृष्णातिर शोरपालय क्षेत्राचे कोटेश्वर,कोल्हापूरची महालक्ष्मीआणि नीरा नरसिंहपूरचेनरसिंह आहेत .

विष्णू नऊ खगोय गुण येथे आपल्या निवास करतात. विमला, उत्कर्षणी, ज्ञान, क्रिया, योग, पवि, सत्य, एशान आणि अनुग्रह ही त्या नऊ शक्तींची उदाहरणे आहेत.पांडुरंगाच्या पुतळ्यासमोर गरुड(गरुड) उंच आहे, त्याच्या उजवीकडेब्रह्माआणि सनकादिक आणि दावीकडे अकरा रुद्र आणि शिव आहेत.इंद्रासहसर्व देवाच्या मागून पांडुरंगाची स्तुती करतात.

मंदिराच्या सावलीत आश्रय अभ्यास, पांडुरंगाचे दर्शन, पांडुरंगाचे दर्शन, त्याच्या बाजूने पांडुरंगाची पाहणी करणे, रंगशालेत नृत्य करणे, धुपारतीच्या मंदिरात दर्शनासाठी जाणे, मंदिराची स्वच्छता करणे यासह विविध धार्मिक विधींचे महत्त्व आणि लाभ या प्राचीन ग्रंथात सविस्तर माहिती दिली आहे. मंदिराची मैदाने इ. मजूर पंढरपूरच्या कुंडल ती आणि पद्मतीर्थाचे महत्त्व स्पष्ट करतो.

बलराम देखील आले आणि धौम्य ऋषी आणि युधिष्ठिरआणि त्याची सर्व भाव देवतेची सेवा केली . पंढरपूरमध्येरुक्मिणीनेदेवतेची सेवा केली आणिप्रद्युम्नालाजन्म दिला .भीमा नदीचा पंढरीत प्रवेश, पंढरीचा रक्षक श्री भैरव, भक्त मुक्तकेशीचे ध्यान आणि देवाने स्वीकारा या सर्वांचे परिणाम या शास्त्रात शास्त्रवार आहेत. अटी

जेव्हा नव्हते चराचर । तेव्हा होते पंढरपुर ॥२॥

जेव्हा नव्हती गोदा गंगा । तेव्हा होती चंद्रभागा ॥३॥

चंद्रभागे तटीं । धन्य पंढरी गोमटी ॥४॥

नासिलिया भूमंडळ । उरे पंढरीमंडळ ॥५॥

असे सुदर्शनावरी । म्हणुनी अविनाश पंढरी ॥६॥

नामा म्हणे बा श्रीहरी । ते म्यां देखिली पंढरी ॥७॥