• उत्खननात मिळालेल्या वस्तू:
  उत्खननात विविध प्रकारच्या वस्तू मिळतात, जसे की भांडी, नाणी, खेळणी, हत्यारे, आणि कलाकृती. या वस्तू त्या वेळच्या लोकांच्या जीवनशैली, तंत्रज्ञान आणि कला यांवर प्रकाश टाकतात.
• शिलालेख:
  दगडांवर कोरलेले लेख हे शिलालेख महत्वाचे ऐतिहासिक पुरावे आहेत. राजांचे आदेश, धार्मिक विचार, आणि घटनांची नोंद असलेले हे लेख इतिहासाची माहिती देतात.
• स्तूप आणि विहार:
  बौद्ध धर्माच्या स्तूपांमधून आणि विहारांमधून त्या वेळच्या वास्तुकलेची आणि धार्मिक पद्धतींची माहिती मिळते. सांचीचा स्तूप [https://asi.nic.in/ancient-monuments-2/] हे याचे उत्तम उदाहरण आहे.
• गुंफा:
  अजिंठा आणि वेरूळच्या गुंफांमधील कोरीव काम आणि चित्रकला त्या वेळच्या कलात्मक कौशल्याचे प्रदर्शन करतात.
• नाणी:
  प्राचीन नाणी त्या वेळच्या शासकांच्या नावांची, राजवटींची आणि आर्थिक स्थितीची माहिती देतात.
• अवशेष:
  प्राचीन इमारती, मंदिरे आणि शहरांचे अवशेष त्या वेळच्या वास्तुकलेची आणि शहरी नियोजनाची कल्पना देतात.

ही साधने प्राचीन भारताच्या इतिहासाचा अभ्यास करण्यासाठी अत्यंत उपयुक्त आहेत.