नवकाव्य : दूसरा सप्तकनंतरची हिंदी कविता स्थूल मानाने ‘नयी कविता’ म्हणून ओळखली जाते पण या कवितेची खरी ओळख करून दिली, ती नये पत्ते (१९५३) आणि नयी कविता (१९५४) या काव्य-संकलनांनी. हे काव्य सामान्य माणसांच्या संकुचित जगाचे चित्रण करणारे म्हणून नवे मानले गेले. या काव्याची चार वैशिष्ट्ये समोर येतात. ही कविता आधुनिकतेचे समर्थन व प्रतिनिधित्व करते. या कवितेत न्यूनगंडा-पेक्षा मुक्त वास्तवाचे समर्थन असते. हे समर्थन नवकाव्य स्वविवेकांच्या आधारे करणे श्रेयस्कर मानते. नवकाव्य हे आधुनिकता म्हणजे विकृती न मानता ती वैज्ञानिक संदर्भात स्वीकारताना आढळते. धर्मवीर भारतींच्या कनुप्रिया (१९५८) आणि कुंवरनारायणच्या आत्मजयी (१९६५) या काव्यग्रंथांकडे नवकाव्याची उदाहरणे म्हणून पाहिले जाते तथापि दूसरा सप्तक व तीसरा सप्तकमधील कवींच्या १९५४–५९ पर्यंतच्या कविता या नवकाव्य म्हणून ओळखल्या जातात. अस्सल अनुभव व बुद्धिमूलक वास्तव दृष्टी ही या नवकाव्याची प्रमुख वैशिष्ट्ये होत.