नैसर्गिक साधनसंपत्तीला तिच्या निर्मितीनुसार आणि स्वरूपानुसार विविध प्रकारांमध्ये विभागले जाते. मुख्य प्रकार खालीलप्रमाणे:

1. अजैविक साधने:

   ज्या साधनसंपत्तीमध्ये सजीव सृष्टीचा समावेश नाही, ती अजैविक साधनसंपत्ती होय.

   • उदाहरण: जमीन, हवा, पाणी, खनिजे, धातू इत्यादी.
2. जैविक साधने:

   ज्या साधनसंपत्तीमध्ये सजीव सृष्टीचा समावेश आहे, ती जैविक साधनसंपत्ती होय.

   • उदाहरण: वनस्पती, प्राणी, सूक्ष्मजंतू आणि मानव.
3. नवीकरणीय साधने:

   ही साधने नैसर्गिकरित्या पुन्हा निर्माण होऊ शकतात आणि त्यामुळे ती सतत वापरली जाऊ शकतात.

   • उदाहरण: सौर ऊर्जा, पवन ऊर्जा, जलविद्युत ऊर्जा, वने.
4. अनवीकरणीय साधने:

   ही साधने पुन्हा निर्माण होण्यासाठी खूप जास्त वेळ लागतो, त्यामुळे ती एकदा वापरली की संपून जातात.

   • उदाहरण: कोळसा, पेट्रोलियम, नैसर्गिक वायू, अणुऊर्जा.

• निसर्गातून मिळणारी देणगी: नैसर्गिक साधनसंपत्ती ही मानवनिर्मित नसून निसर्गातून आपल्याला मिळालेली अनमोल देणगी आहे.
• उपलब्धता: काही नैसर्गिक साधने भरपूर प्रमाणात उपलब्ध आहेत, तर काही मर्यादित स्वरूपात. उदाहरणार्थ, हवा आणि पाणी भरपूर आहे, पण कोळसा आणि पेट्रोलियम मर्यादित आहे.
• वितरण: नैसर्गिक साधनसंपत्तीचे वितरण असमान आहे. काही प्रदेशात विशिष्ट साधनसंपत्ती विपुल प्रमाणात आढळते, तर काही ठिकाणी ती दुर्मिळ असते.
• उपयोगिता: नैसर्गिक साधनसंपत्ती मानवासाठी अत्यंत उपयोगी आहे. ती ऊर्जा, अन्न, वस्त्र आणि निवारा यांसारख्या मूलभूत गरजा पूर्ण करते.
• पर्यावरणावर परिणाम: नैसर्गिक साधनसंपत्तीच्या अतिवापरामुळे पर्यावरणावर नकारात्मक परिणाम होतो. प्रदूषण, जलवायु बदल आणि नैसर्गिक आपत्ती यांसारख्या समस्या वाढू शकतात.
• व्यवस्थापन: नैसर्गिक साधनसंपत्तीचे योग्य व्यवस्थापन करणे आवश्यक आहे, जेणेकरून ती दीर्घकाळ टिकून राहील आणि भविष्यातील पिढ्यांसाठी उपलब्ध राहील.