Topic icon

नैसर्गिक ऊर्जा

1
सौर ऊर्जेचे सगळ्यात स्वस्त ऊर्जास्त्रोत कोणते आहे?
सौर ऊर्जेचे सगळ्यात सूर्य हा ऊर्जेचा प्रमुख स्त्रोत आहे. ही ऊर्जा नैसर्गिकरीत्या आणि विनामूल्य उपलब्ध असते. सूर्यापासून पृथ्वीला प्रकाश व उष्णता मिळत असते. शिवाय सूर्यापासून येणारे जंबुपार प्रारण, सौरवाताचा स्थिर प्रवाह आणि मोठ्या उज्ज्वालांची कणमय वादळे यांचा पृथ्वीवर परिणाम होतो.


सौरऊर्जा

सौरऊर्जा म्हणजे सूर्यापासून मिळवलेली ऊर्जा. सूर्य हा पृथ्वीवरील प्रमुख नैसर्गिक ऊर्जास्रोत आहे. ऊर्जेची गरज सध्याच्या तुलनेत काही पटीत वाढेल आणि सध्या वीजनिर्माण क्षेत्रात अग्रेसर असलेल्या आण्विक ऊर्जा क्षेत्राने दिवसाला एक अशा गतीने अणुभट्ट्या उभारल्या तरी ही गरज पुरी होण्यासारखी नाहीनाहीघ बढती समजून रोजी गमभन डोळे गमती. शिवाय जपानमधील दुर्घटनेच्या पार्श्वभूमीवर जगानेही अणुप्रकल्पांचा फेरविचार करण्यास सुरुवात केली आहे. त्या पार्श्वभूमीवर सौरऊर्जेचा विचार केला असता एका तासात पृथ्वीवर पडणारी सौरऊर्जा ही रूपांतरित केल्यास आपली एका वर्षाची ऊर्जेची गरज भागवण्यासाठी पुरेशी असते, मात्र हे प्रत्यक्षात आणण्यासाठी आणखी बऱ्याच संशोधनाची आवश्यकता आहे. अपारंपारिक आणि विशेषतः सौरऊर्जा क्षेत्रातील संशोधनावरील निधी तसेच जागरूकता दिवसेंदिवस वाढत आहे. सध्याच्या पारंपारिक ऊर्जास्रोतांचे पर्याय फक्त अजून काही वर्षेच उपलब्ध असणार आहेत. शिवाय त्यांच्या अनेक नकारात्मक बाजूही आहेत. अपारंपरिक ऊर्जाक्षेत्रात सौरऊर्जेशिवाय वायुऊर्जा, टायडल, जिओथर्मल असे पर्याय आहेत. मात्र, भविष्यकाळातील ऊर्जेची गरज काही अंशीच भागवण्याची क्षमता त्यात आहे. सध्या सौरऊर्जा क्षेत्रातील संशोधन हे मुख्यतः सौरऊर्जा ही पारंपरिक ऊर्जास्रोतांपेक्षा कमी खर्चिक करण्यासाठी चालू आहे. जपान, जर्मनी या सौरऊर्जेतील परंपरागत शिलेदारांसकट अमेरिका शिवाय चीन आणि भारतानेही याबाबत पुढाकार घेतला आहे. सौरऊर्जा निर्मितीत आणि नंतर वापरातही कुठल्याही भारतभ म्हणून  प्रकारचे अपायकारक वायू वातावरणात सोडले जात नाहीत. त्यामुळे प्रदूषण, ग्लोबल वार्मिंगसारखे इतर ऊर्जाक्षेत्रांशी निगडित वादांचे विषय सौरऊर्जेपासून मात्र चार हात दूरच आहेत.



सौरऊर्जेचा वापर संपादन करा
प्रकाशसंश्लेषण
हरितद्रव्य असणारी सर्व झाडे, सुक्ष्मजीव इत्यादी.
उष्णता
बाष्पीभवन
प्रकाश
मनुष्यप्राण्यात ड-जीवनसत्व बनवण्यासाठी, सौरविद्युत
ऊर्जा संसाधने संपादन करा
ऊर्जा संसाधनाचे वर्गीकरण खालील प्रकारे केले जाते

पारंपारिक ऊर्जा संसाधने
सरपण, शेणाच्या गोवऱ्या, पेंढा हे पारंपारिक इंधन वर्षानुवर्षे वापरले जात आहे. याशिवाय कोळसा, खनिज तेल, जल ऊर्जा, अणुऊर्जा इत्यादींचा पारंपारिक ऊर्जा संसाधनांत समावेश होतो

'अपारंपारिक ऊर्जा संसाधनेcbcghyugjf'
सौरऊर्जेचा महत्व संपादन करा
सूर्य हा ऊर्जेचा मुख्य स्रोत आहे. सौर ऊर्जा घेण्यासाठी घरात कुठल्याही प्रकारचा मीटर बसवावा लागत नाही व कुठलेही बिल भरावे लागत नाही.
मोठ्या प्रमाणात सूर्याची ऊर्जा उपलब्ध असून त्याचा आपण जर उपयोग करू शकलो तर निसर्गातील झाडांची तोड थांबू शकेल. त्यामुळे पर्यावरण र्हासालाही आळा बसेल.
दिवसातील १२ तास सौर ऊर्जा आपल्या बरोबरच असते. उरलेल्या १२ तासांसाठी आपण सौर ऊर्जेची साठवण करून रात्रीच्या वेळी उपयोगात आणू शकतो यासाठी खर्च सुद्धा अल्पप्रमाणात येतो.

उत्तर लिहिले · 16/4/2022
कर्म · 121765
0
नैसर्गिक शास्त्रामध्ये येणारे विषय कोणते?

नैसर्गिक शास्त्रामध्ये (Natural Sciences) अनेक विषयांचा समावेश होतो. हे विषय आपल्याला निसर्गाचा आणि त्याच्यातील घटनांचा अभ्यास करायला मदत करतात.

नैसर्गिक शास्त्रातील काही मुख्य विषय:
  • भौतिकशास्त्र (Physics): ऊर्जा, गती, बल आणि পদার্থের गुणधर्मांचा अभ्यास.
  • रसायनशास्त्र (Chemistry): পদার্থের रचना, गुणधर्म, अभिक्रिया आणि बदलांचा अभ्यास.
  • जीवशास्त्र (Biology): सजीव सृष्टी, वनस्पती, प्राणी आणि सूक्ष्मजीवांचा अभ्यास.
  • भूगर्भशास्त्र (Geology): पृथ्वीची रचना, इतिहास आणि भूगर्भिक प्रक्रियांचा अभ्यास.
  • खगोलशास्त्र (Astronomy): तारे, ग्रह, आकाशगंगा आणि अवकाशातील घटनांचा अभ्यास.
  • पर्यावरणशास्त्र (Environmental Science): पर्यावरण आणि सजीवांचा संबंध, परिसंस्थेचा अभ्यास.

या व्यतिरिक्त, हवामानशास्त्र (Meteorology), समुद्रशास्त्र (Oceanography), मृदाशास्त्र (Soil Science) आणि इतर अनेक विषय नैसर्गिक शास्त्रात समाविष्ट आहेत.

उत्तर लिहिले · 24/3/2025
कर्म · 680
0
नैसर्गिक साधनसंपत्तीचे प्रकार सांगून नैसर्गिक साधनसंपत्तीची वैशिष्ट्ये स्पष्ट करा.

नैसर्गिक साधनसंपत्तीचे प्रकार:

नैसर्गिक साधनसंपत्तीला तिच्या निर्मितीनुसार आणि स्वरूपानुसार विविध प्रकारांमध्ये विभागले जाते. मुख्य प्रकार खालीलप्रमाणे:

  1. अजैविक साधने:

    ज्या साधनसंपत्तीमध्ये सजीव सृष्टीचा समावेश नाही, ती अजैविक साधनसंपत्ती होय.

    • उदाहरण: जमीन, हवा, पाणी, खनिजे, धातू इत्यादी.
  2. जैविक साधने:

    ज्या साधनसंपत्तीमध्ये सजीव सृष्टीचा समावेश आहे, ती जैविक साधनसंपत्ती होय.

    • उदाहरण: वनस्पती, प्राणी, सूक्ष्मजंतू आणि मानव.
  3. नवीकरणीय साधने:

    ही साधने नैसर्गिकरित्या पुन्हा निर्माण होऊ शकतात आणि त्यामुळे ती सतत वापरली जाऊ शकतात.

    • उदाहरण: सौर ऊर्जा, पवन ऊर्जा, जलविद्युत ऊर्जा, वने.
  4. अनवीकरणीय साधने:

    ही साधने पुन्हा निर्माण होण्यासाठी खूप जास्त वेळ लागतो, त्यामुळे ती एकदा वापरली की संपून जातात.

    • उदाहरण: कोळसा, पेट्रोलियम, नैसर्गिक वायू, अणुऊर्जा.

नैसर्गिक साधनसंपत्तीची वैशिष्ट्ये:

  • निसर्गातून मिळणारी देणगी: नैसर्गिक साधनसंपत्ती ही मानवनिर्मित नसून निसर्गातून आपल्याला मिळालेली अनमोल देणगी आहे.
  • उपलब्धता: काही नैसर्गिक साधने भरपूर प्रमाणात उपलब्ध आहेत, तर काही मर्यादित स्वरूपात. उदाहरणार्थ, हवा आणि पाणी भरपूर आहे, पण कोळसा आणि पेट्रोलियम मर्यादित आहे.
  • वितरण: नैसर्गिक साधनसंपत्तीचे वितरण असमान आहे. काही प्रदेशात विशिष्ट साधनसंपत्ती विपुल प्रमाणात आढळते, तर काही ठिकाणी ती दुर्मिळ असते.
  • उपयोगिता: नैसर्गिक साधनसंपत्ती मानवासाठी अत्यंत उपयोगी आहे. ती ऊर्जा, अन्न, वस्त्र आणि निवारा यांसारख्या मूलभूत गरजा पूर्ण करते.
  • पर्यावरणावर परिणाम: नैसर्गिक साधनसंपत्तीच्या अतिवापरामुळे पर्यावरणावर नकारात्मक परिणाम होतो. प्रदूषण, जलवायु बदल आणि नैसर्गिक आपत्ती यांसारख्या समस्या वाढू शकतात.
  • व्यवस्थापन: नैसर्गिक साधनसंपत्तीचे योग्य व्यवस्थापन करणे आवश्यक आहे, जेणेकरून ती दीर्घकाळ टिकून राहील आणि भविष्यातील पिढ्यांसाठी उपलब्ध राहील.
उत्तर लिहिले · 24/3/2025
कर्म · 680
0
नैसर्गिक साधनसंपत्तीचे प्रकार कोणते आहेत?
नैसर्गिक साधनसंपत्तीचे प्रकार खालीलप्रमाणे आहेत:
  • नैसर्गिक साधनसंपत्ती: ही अशी साधनसंपत्ती आहे जी निसर्गात तयार होते आणि मानवी हस्तक्षेपेशिवाय उपलब्ध असते.
  • अजैविक साधनसंपत्ती: या साधनसंपत्तीमध्ये हवा, पाणी, जमीन, खनिजे आणि धातू यांचा समावेश होतो.
  • जैविक साधनसंपत्ती: या साधनसंपत्तीमध्ये वनस्पती, प्राणी आणि सूक्ष्मजीव यांचा समावेश होतो.
  • नवीकरणीय साधनसंपत्ती: ही साधनसंपत्ती नैसर्गिकरित्या पुन्हा भरली जाते, जसे की सौर ऊर्जा, पवन ऊर्जा आणि जलविद्युत ऊर्जा.
  • अक्षय साधनसंपत्ती: ही साधनसंपत्ती मर्यादित आहे आणि कालांतराने ती संपून जाते, जसे की जीवाश्म इंधन (कोळसा, पेट्रोलियम, नैसर्गिक वायू) आणि काही खनिजे.

अधिक माहितीसाठी, आपण खालील वेबसाइटला भेट देऊ शकता:

उत्तर लिहिले · 24/3/2025
कर्म · 680
0
नैसर्गिक संसाधने कोणती आहेत? त्यांची चित्रे कशी काढाल?
नैसर्गिक संसाधने कोणती?
उत्तर लिहिले · 12/4/2022
कर्म · 0
0
नैसर्गिक साधनसंपत्तीचे प्रकार सांगून साधनसंपत्तीचे जतन कसे करावे?
div > नैसर्गिक साधनसंपत्तीचे प्रकार खालीलप्रमाणे आहेत: नैसर्गिक साधनसंपत्तीचे प्रकार: 1. जैविक साधनसंपत्ती (Biotic Resources): जंगले, प्राणी, वनस्पती आणि सूक्ष्मजंतू यांसारख्या सजीव घटकांचा यात समावेश होतो. 2. अजैविक साधनसंपत्ती (Abiotic Resources): खनिजे, पाणी, हवा आणि जमीन यांसारख्या निर्जीव घटकांचा यात समावेश होतो. 3. अक्षय्य साधनसंपत्ती (Renewable Resources): सौर ऊर्जा, पवन ऊर्जा आणि जलविद्युत ऊर्जा हे नैसर्गिकरित्या पुन्हा निर्माण होणारे ऊर्जा स्रोत आहेत. 4. अनवीकरणीय साधनसंपत्ती (Non-Renewable Resources): कोळसा, पेट्रोलियम आणि नैसर्गिक वायू यांसारख्या मर्यादित साठ्यातील ऊर्जा स्रोत जे पुन्हा निर्माण होऊ शकत नाहीत. साधनसंपत्तीचे जतन करण्याचे उपाय: 1. पुनर्वापर आणि पुनर्निर्माण (Recycle and Reuse): कचरा कमी करण्यासाठी आणि नैसर्गिक संसाधनांचा वापर कमी करण्यासाठी पुनर्वापर करणे आवश्यक आहे. 2. ऊर्जा संवर्धन (Energy Conservation): ऊर्जेचा वापर कमी करण्यासाठी ऊर्जा-कार्यक्षम उपकरणे वापरावी आणि ऊर्जा वाचवावी. 3. जल संवर्धन (Water Conservation): पाण्याचा वापर जपून करावा, पावसाचे पाणी साठवावे आणि पाण्याची गळती थांबवावी. जलशक्ती मंत्रालय 4. जमिनीचे व्यवस्थापन (Land Management): जमिनीची धूप थांबवण्यासाठी योग्य उपाययोजना करावी आणि जमिनीचा वापर विचारपूर्वक करावा. 5. प्रदूषण नियंत्रण (Pollution Control): हवा, पाणी आणि मातीचे प्रदूषण कमी करण्यासाठी उपाययोजना कराव्यात. केंद्रीय प्रदूषण नियंत्रण मंडळ 6. शाश्वत विकास (Sustainable Development): नैसर्गिक संसाधनांचा वापर अशा प्रकारे करावा, जेणेकरून ते भविष्यातील पिढ्यांसाठी देखील उपलब्ध राहतील.
उत्तर लिहिले · 24/3/2025
कर्म · 680