कला
कोल्हापूर शहरातील टाऊन हॉल वस्तुसंग्रहालयात ऍफ्रोडाइट या ग्रीक देवतेची प्रतिकृती आहे. ऍफ्रोडाइट ही प्रेम आणि सौंदर्य ह्यांची ग्रीक देवता मानली जाते.
लोथल येथील वस्तुसंग्रहालय हे पुरातत्वीय वस्तुसंग्रहालय (Archaeological Museum) आहे.
पुरातत्वीय वस्तुसंग्रहालय: या संग्रहालयात लोथलच्या उत्खननात सापडलेल्या वस्तू आणि अवशेष जतन केलेले आहेत. हे अवशेष सुमारे ४५०० वर्षांपूर्वीच्या सिंधू संस्कृतीच्या (Indus Valley Civilization) समृद्ध इतिहासाची साक्ष देतात.
या संग्रहालयात खालील गोष्टी पाहायला मिळतात:
- सिंधू लिपीतील मोहोर (seals)
- मातीची भांडी
- खेळणी
- वजन मापे
- ornaments (ornaments)
- इतर कलाकुसरीच्या वस्तू
हे संग्रहालय लोथलच्या प्राचीन शहराच्या इतिहासावर प्रकाश टाकते.
पुरातत्वीय स्थळावर वास्तुसंग्रहालय (museum) स्थापन करण्यामध्ये भारतीय पुरातत्त्व सर्वेक्षण (Archaeological Survey of India - ASI) विभागाने विशेष पुढाकार घेतला.
भारतीय पुरातत्त्व सर्वेक्षण (ASI) ही भारत सरकारच्या संस्कृती मंत्रालयाच्या अंतर्गत असलेली एक संस्था आहे. या संस्थेचे मुख्य कार्य भारतातील पुरातत्वीय स्थळांचे संरक्षण करणे, त्यांचे उत्खनन करणे, आणि तेथील कला अवशेष व ऐतिहासिक वस्तूंचे जतन करणे आहे.
एएसआयने (ASI) अनेक महत्वाच्या पुरातत्वीय स्थळांवर वस्तुसंग्रहालये स्थापन केली आहेत, ज्यामुळे लोकांना त्या ठिकाणांच्या इतिहासाची आणि संस्कृतीची माहिती मिळते. त्यापैकी काही महत्त्वाची स्थळे खालीलप्रमाणे:
- सारनाथ (उत्तर प्रदेश)
- हडप्पा (पंजाब)
- मोहेंजोदडो (सिंध)
- नालंदा (बिहार)
या वस्तुसंग्रहालयांमुळे पुरातत्वीय स्थळांचे महत्त्व वाढले आहे आणि पर्यटनाला चालना मिळाली आहे.
अधिक माहितीसाठी आपण भारतीय पुरातत्त्व सर्वेक्षण (ASI) च्या वेबसाइटला भेट देऊ शकता: ASI Official Website
सोनूची चित्रकला स्पर्धा
सोनू नावाचा एक मुलगा होता. त्याला चित्रकला खूप आवडायची. एकदा त्याच्या शाळेत चित्रकला स्पर्धा जाहीर झाली. सोनूने त्या स्पर्धेत भाग घेतला.
त्याने चित्र काढायला सुरुवात केली. त्याला जे चित्र काढायचे होते, ते खूप सुंदर होते. पण चित्र काढता काढता त्याच्या रंगपेटीतील रंग संपले. सोनू खूप निराश झाला.
त्याने हार मानली नाही. त्याच्या डोक्यात एक विचार आला. त्याने इतर रंगांच्या साहाय्याने चित्र पूर्ण केले. त्याचे चित्र खूपच सुंदर झाले.
जेव्हा निकाल लागला, तेव्हा सोनूला प्रथम क्रमांक मिळाला. त्याचे खूप कौतुक झाले.
मला माफ करा, "बुरुंडीच्या गणेश" बद्दल कोणतीही माहिती उपलब्ध नाही. मला याबद्दल काहीच माहिती नाही.
तुम्ही मला या विषयावर अधिक माहिती देऊ शकता का?
तुम्ही उल्लेख करत आहात त्या 'हेमाडपंथी' मंदिरांचा अर्थ थोडक्यात असा आहे:
- हेमाडपंती ही एक विशिष्ट वास्तुशैली आहे, जी साधारणतः १२ व्या ते १४ व्या शतकात महाराष्ट्रात विकसित झाली.
- या शैलीतील मंदिरांचे बांधकाम वैशिष्ट्यपूर्ण असते. चुना किंवा सिमेंटचा वापर न करता, दगड एकमेकांत फसवून बांधकाम केले जाते.
- या मंदिरांमध्ये वापरलेले दगड हे सहसा काळ्या रंगाचे असतात आणि ते एकमेकांना जोडण्यासाठी विशिष्ट प्रकारची interlocking system वापरली जाते.
- अनेक हेमाडपंथी मंदिरे ताऱ्याच्या आकाराची (star-shaped) आहेत.
- या शैलीतील मंदिरांमध्ये गुंतागुंतीची नक्षीकाम आणि शिल्पे आढळतात.
हेमाडपंत:
- हेमाडपंत हे देवगिरीच्या यादव घराण्याचे पंतप्रधान होते. त्यांनी या मंदिरांना प्रोत्साहन दिले.
- त्यांच्या नावावरूनच या शैलीला 'हेमाडपंथी' असे नाव पडले.
उदाहरण:
- महाराष्ट्रामध्ये अनेक हेमाडपंथी मंदिरे आहेत, त्यापैकी काही प्रसिद्ध उदाहरणे म्हणजे गोंदेश्वर मंदिर (सिन्नर), आणि अंबाजोगाईचे योगेश्वरी मंदिर.
अधिक माहितीसाठी आपण खालील संकेतस्थळांना भेट देऊ शकता:
- मुंबई किल्ला (Mumbai Castle): हा किल्ला ब्रिटिश ईस्ट इंडिया कंपनीने 1715 मध्ये बांधला. हा किल्ला सेंट जॉर्ज किल्ल्याचा भाग होता.
- वरळी किल्ला (Worli Fort): हा किल्ला 1675 मध्ये ब्रिटिशांनी बांधला. हा किल्ला माहीम खाडीच्या तोंडावर आहे.
- वांद्रे किल्ला (Bandra Fort): या किल्ल्याला कॅस्टेला दि अगुडा (Castella de Aguada) या नावाने देखील ओळखले जाते. हा किल्ला पोर्तुगीजांनी 1640 मध्ये बांधला.
- शिवडी किल्ला (Sewri Fort): हा किल्ला 1680 मध्ये ब्रिटिशांनी बांधला. या किल्ल्याचा उपयोग टेहळणीसाठी केला जात होता.
- धारावी किल्ला (Dharavi Fort): हा किल्ला 1737 मध्ये बांधला गेला.
संदर्भ: