मानसशास्त्राच्या अभ्यासासाठी अनेक पद्धती वापरल्या जातात, त्यापैकी काही प्रमुख पद्धती खालीलप्रमाणे आहेत:

1. निरीक्षण पद्धती (Observation Method):
   या पद्धतीत, मानसशास्त्रज्ञ व्यक्ती किंवा प्राण्यांच्या वर्तनाचे नैसर्गिक वातावरणात किंवा प्रयोगशाळेत निरीक्षण करतात. निरीक्षणाद्वारे माहिती गोळा करून, वर्तनाचे विश्लेषण केले जाते.
   • नैसर्गिक निरीक्षण (Naturalistic Observation): नैसर्गिक वातावरणात निरीक्षण करणे.
   • प्रयोगशाळेतील निरीक्षण (Laboratory Observation): प्रयोगशाळेत विशिष्ट परिस्थितीत निरीक्षण करणे.
2. सर्वेक्षण पद्धती (Survey Method):
   या पद्धतीत प्रश्नावली, मुलाखती, किंवा चाचण्यांच्या आधारे लोकांकडून माहिती गोळा केली जाते. लोकांचे विचार, भावना, आणि अनुभव जाणून घेण्यासाठी ही पद्धत उपयुक्त आहे.
3. प्रायोगिक पद्धती (Experimental Method):
   या पद्धतीत, एका किंवा अधिक घटकांमध्ये फेरबदल करून (independent variable), त्याचा दुसऱ्या घटकावर (dependent variable) काय परिणाम होतो हे पाहिलं जातं. कार्यकारण संबंध (cause-and-effect relationship) स्थापित करण्यासाठी ही पद्धत वापरली जाते.
4. वैयक्तिक अभ्यास पद्धती (Case Study Method):
   या पद्धतीत, एखाद्या विशिष्ट व्यक्ती, गट, किंवा घटनेचा सखोल अभ्यास केला जातो. त्या व्यक्तीच्या भूतकाळातील घटना, वर्तणूक, आणि वैशिष्ट्ये यांचा अभ्यास केला जातो.
5. सहसंबंधात्मक अभ्यास पद्धती (Correlational Method):
   दोन किंवा अधिक घटकांमधील संबंध शोधण्यासाठी या पद्धतीचा वापर केला जातो. उदाहरणार्थ, शिक्षण आणि उत्पन्न यांच्यातील संबंध शोधणे. सहसंबंध सकारात्मक (positive) किंवा नकारात्मक (negative) असू शकतो.
6. मानसशास्त्रीय चाचणी पद्धती (Psychological Testing Method):
   व्यक्तीच्या मानसिक क्षमता, व्यक्तिमत्त्व, बुद्धिमत्ता, आणि इतर वैशिष्ट्यांचे मूल्यांकन करण्यासाठी प्रमाणित चाचण्या (standardized tests) वापरल्या जातात.

ॲक्युरसी: