व्यक्तिगत व्यापारी संस्थेची व्याख्या सांगून व्यक्तिगत व्यापारी संस्थेची वैशिष्ट्ये स्पष्ट करा.
व्यक्तिगत व्यापारी संस्थेची व्याख्या सांगून व्यक्तिगत व्यापारी संस्थेची वैशिष्ट्ये स्पष्ट करा.
व्यक्तिगत व्यापारी संस्थेची व्याख्या:
व्यक्तिगत व्यापारी संस्था म्हणजे एक अशी व्यावसायिक संघटना आहे, ज्यामध्ये एकच व्यक्ती मालक असतो आणि तो स्वतःच्या हिंमतीवर व्यवसाय सुरू करतो. तोच व्यक्ती व्यवसायातील नफा आणि तोटा यासाठी जबाबदार असतो. या संस्थेमध्ये मालक स्वतःच्या कौशल्यांचा आणि बुद्धीचा वापर करून व्यवसाय चालवतो.
व्यक्तिगत व्यापारी संस्थेची वैशिष्ट्ये:
- एकमालकी: या संस्थेचा मालक एकटाच असतो. त्यामुळे निर्णय घेणे सोपे जाते.
- अमर्यादित देयता: व्यवसायातील कर्जांसाठी मालक वैयक्तिकरित्या जबाबदार असतो.
- भांडवल: मालक स्वतःच्या बचतीतून किंवा कर्जाऊ रक्कमेतून भांडवल उभा करतो.
- व्यवस्थापन: संस्थेचा मालक स्वतःच सर्व व्यवस्थापन पाहतो.
- गुंतवणूक: मालक आपल्या इच्छेनुसार व्यवसायात गुंतवणूक करू शकतो.
- उत्तरदायित्व: व्यवसायातील सर्व नफा-तोट्यांसाठी मालक जबाबदार असतो.
- विसर्जन: मालकाच्या इच्छेनुसार व्यवसाय कधीही बंद करता येतो.
व्यक्तिगत व्यापारी संस्थेची व्याख्या:
जेव्हा एखादी व्यक्ती स्वतःच्या मालकीच्या भांडवलावर व्यवसाय सुरू करते, व्यवस्थापित करते आणि व्यवसायातील नफा किंवा तोटा स्वतःच सहन करते, तेव्हा त्या संस्थेला 'व्यक्तिगत व्यापारी संस्था' म्हणतात.
वैशिष्ट्ये:
-
एकल मालकी:
या संस्थेचा मालक एकटाच असतो. तो स्वतःच भांडवल गुंतवतो आणि व्यवसाय चालवतो.
-
अमर्यादित देयता:
वैयक्तिक व्यापाऱ्याची देयता अमर्यादित असते, म्हणजे जर व्यवसायाचे कर्ज फेडण्यासाठी व्यवसायातील मालमत्ता अपुरी ठरली, तर त्या व्यक्तीला स्वतःच्या खाजगी मालमत्तेतून ते कर्ज फेडावे लागते.
-
भांडवलाची उपलब्धता:
या व्यवसायात, मालक स्वतःचे भांडवल गुंतवतो किंवा कर्जाऊ र Treasures कम घेतो. त्यामुळे भांडवल जमा करण्याची क्षमता मर्यादित असते.
-
व्यवस्थापन:
संपूर्ण व्यवस्थापन मालकाकडे असते. तो स्वतःच सर्व निर्णय घेतो आणि व्यवसायाचे कामकाज पाहतो.
-
नफा-तोटा:
व्यवसायातील सर्व नफा किंवा तोटा मालकालाच मिळतो. त्यामुळे तो अधिक जबाबदारीने काम करतो.
-
कायदेशीर अस्तित्व:
व्यवसाय आणि मालक हे कायद्याच्या दृष्टीने एकच मानले जातात. त्यामुळे दोघांचेही स्वतंत्र अस्तित्व नसते.
-
स्थापना व विसर्जन:
हा व्यवसाय सुरू करणे आणि बंद करणे सोपे असते. यासाठी जास्त कायदेशीर औपचारिकता पूर्ण करण्याची गरज नसते.