ब्रिटिश वसाहती काळात भारतातील शेतकरी चळवळी:

ब्रिटिश राजवटीत भारतीय शेतकऱ्यांचे शोषण केले जात होते. शेतसारा जास्त असल्यामुळे शेतकरी कर्जबाजारी झाले आणि त्यांची आर्थिक स्थिती खालावली. यामुळे अनेक शेतकरी चळवळी झाल्या. त्यापैकी काही प्रमुख चळवळी खालीलप्रमाणे आहेत:

1. बंगालमधील उठाव (१८५९-१८६२):
   
   • या उठावाला इंडिगो उठाव (Indigo Revolt) म्हणूनही ओळखले जाते.
   • ब्रिटिश मळेवाल्यांनी (planters) शेतकऱ्यांना नीळ (Indigo) पिकवण्यास भाग पाडले, ज्यामुळे शेतकऱ्यांचे मोठे नुकसान झाले. या विरोधात शेतकऱ्यांनी बंड केले.
2. दख्खनचे दंगे (१८७५):
   
   • या दक्खनच्या दंग्यात शेतकऱ्यांनी सावकारांच्या विरोधात आवाज उचलला. कारण सावकार शेतकऱ्यांकडून जास्त व्याज घेत होते आणि त्यांची जमीन हडप करत होते.
3. चंपारण सत्याग्रह (१९१७):
   
   • महात्मा गांधींनी बिहारमधील चंपारण येथे शेतकऱ्यांसाठी सत्याग्रह केला. या सत्याग्रहामुळे शेतकऱ्यांचे शोषण थांबले.
   • अधिक माहितीसाठी हे वाचा.
4. खेडा सत्याग्रह (१९१८):
   
   • गुजरातमध्ये झालेल्या खेडा सत्याग्रहात महात्मा गांधींनी शेतकऱ्यांच्या हक्कांसाठी लढा दिला.
   • अधिक माहितीसाठी हे वाचा.
5. मोपला उठाव (१९२१):
   
   • केरळमधील मलबार भागात मोपला शेतकऱ्यांनी जमींदारांच्या विरोधात उठाव केला.
6. बारडोली सत्याग्रह (१९२८):
   
   • गुजरातमध्ये सरदार वल्लभभाई पटेल यांनी शेतकऱ्यांसाठी बारडोली सत्याग्रह केला, ज्यामुळे शेतकऱ्यांवरील अन्याय दूर झाला.
   • अधिक माहितीसाठी हे वाचा.

या चळवळींमुळे ब्रिटिश सरकारला शेतकऱ्यांच्या समस्यांकडे लक्ष द्यावे लागले आणि काही प्रमाणात सुधारणा करण्यास भाग पाडले.