ग्राहक न्यायालय (Consumer Court):

ग्राहक न्यायालय हे एक विशेष न्यायालय आहे जे ग्राहकांच्या तक्रारींचे निवारण करण्यासाठी स्थापित केले जाते. हे न्यायालय ग्राहकांना त्यांच्या हक्कांचे संरक्षण करण्यासाठी आणि त्यांच्या समस्यांचे निराकरण करण्यासाठी एक मंच प्रदान करते.

रचना (Structure):

ग्राहक न्यायालयाची रचना त्रिस्तरीय असते:

1. जिल्हा ग्राहक न्यायालय: हे न्यायालय जिल्हा स्तरावर काम करते.
2. राज्य ग्राहक आयोग: हे न्यायालय राज्य स्तरावर काम करते.
3. राष्ट्रीय ग्राहक आयोग: हे न्यायालय राष्ट्रीय स्तरावर काम करते.

कार্যকक्षा (Jurisdiction):

ग्राहक न्यायालयाची कार्यकक्षा खालीलप्रमाणे असते:

• जिल्हा ग्राहक न्यायालय: हे न्यायालय 50 लाखांपर्यंतच्या तक्रारींचे निवारण करते.
• राज्य ग्राहक आयोग: हे न्यायालय 50 लाखांपेक्षा जास्त आणि 2 कोटींपर्यंतच्या तक्रारींचे निवारण करते.
• राष्ट्रीय ग्राहक आयोग: हे न्यायालय 2 कोटींपेक्षा जास्त रकमेच्या तक्रारींचे निवारण करते.

याव्यतिरिक्त, ग्राहक न्यायालय खालील बाबींवर विचार करते:

• वस्तू व सेवांमधील दोष
• अनुचित व्यापार पद्धती
• सेवांमध्ये कमतरता
• जादा किंमत आकारणे

अधिक माहितीसाठी:

• ग्राहक संरक्षण कायदा, २०१९ (Consumer Protection Act, 2019)