अध्यात्म

शिवलिंगाचा खरा अर्थ काय आहे?

1 उत्तर
1 answers

शिवलिंगाचा खरा अर्थ काय आहे?

3
शिवलिंग किंवा महादेवाची पिंड म्हणजे 'पुरुष आणि स्त्री जननेंद्रियांचे प्रतीक' अशी फारच चुकीची धारणा स्वतः हिंदूंमध्येच अस्तित्वात आहे.

'लिंग' ह्या शब्दाचा मूळ संस्कृत अर्थ 'चिन्ह' किंवा 'संकेत' किंवा 'प्रतीक' होय. पुरुषाच्या जननेंद्रियासाठी ह्या शब्दाचा वापर नंतरचा आहे.

शिव महापुराणात लिंगोद्भवाची, म्हणजेच शिवलिंगाच्या उत्पत्तीची आख्यायिका आहे ती अशी:

एकदा ब्रह्मदेव आणि विष्णूदेव ह्यांच्यात आपापले थोरपण सिद्ध करण्यासाठी वाद झाला. काही केल्या वाद शांत होत नसल्याचे पाहून सर्व देवतांनी मिळून महादेवाकडे प्रार्थना केली. तेव्हा महादेव एका प्रचंड मोठ्या अग्निस्तंभरूपात (ज्वाळेच्या रूपात) दोघांसमोर प्रगट झाले. जो ह्या ज्वाळेचे शीर्ष किंवा मूळ शोधेल तोच थोर असे दोन्ही देवांनी परस्पर ठरवले. ब्रह्मदेवाने त्वरित हंसरूप होऊन आकाशाकडे झेप घेतली तर विष्णूदेवाने वराहरूप होऊन पाताळात. बराच काळ लोटला पण दोघांनाही यश नाही आले. शेवटी विष्णूदेवाने पराभव स्वीकारला, पण ब्रह्मदेवाने खोटे बोलून मला शीर्ष सापडले आहे असे सांगितले. तेव्हा महादेवाने ब्रह्मदेवास पृथ्वीवर कोठेही न पुजले जाण्याचा शाप दिला.

ह्याच संकल्पनेतून ज्योतिर्लिंग हा शब्द आला. आणि महादेवाची पिंड म्हणजे त्याच प्रचंड, आदि-अंतविरहित परमेश्वराचे प्रतीक होय.


लिंगोद्भवाचे शिल्प, १०वे शतक (ऐरावतेश्वर देवालय, धारासुरम, तामिळनाडू)


छायाचित्र : Lingodbhava Shiva | Cultural Samvaad


छायाचित्र : Pinterest

***

धन्यवाद
उत्तर लिहिले · 4/12/2021
कर्म · 121725

Related Questions

व्याख्या लिहा व्याख्यान या सापेक्ष आद्रता अपेक्षा?
गुरू करणे का गरजेचे असते?
चक्रधर स्वामी महात्मा कोणाला म्हटले जाते?
दगडू शेठ हलवाई कोणत्या शहरात आहे?
संत मीराबाईची भक्तिगीते समाजाला कोणता संदेश देतात?
कोकणात जागेचा ब्राम्हण माहिती मिळेल का?
श्राद्ध केले की कावळ्यालाच का खाऊ घातलं जातं?