Topic icon

औषधशास्त्र

0

मराठी लेखन विषयक नियम कोणी तयार केले याबद्दल निश्चित माहिती देणे कठीण आहे, परंतु मराठी भाषेच्या विकासासाठी अनेक संस्था, भाषातज्ञ आणि लेखकांनी योगदान दिले आहे. महाराष्ट्र साहित्य परिषद (https://maharashtrasahityaparishad.in/) या संस्थेने मराठी भाषेच्या संवर्धनासाठी खूप काम केले आहे.

औषधांचे नियम काय आहेत याबद्दल माहिती खालीलप्रमाणे:

औषधांचे नियम:
  • औषध आणि सौंदर्य प्रसाधने कायदा, 1940 (Drugs and Cosmetics Act, 1940): हा कायदा भारतात औषधांचे उत्पादन, वितरण आणि विक्री नियंत्रित करतो. औषधांची गुणवत्ता आणि सुरक्षितता मानके सुनिश्चित करणे हे त्याचे उद्दिष्ट आहे.
  • औषध नियम, 1945 (Drugs Rules, 1945): हे नियम औषध आणि सौंदर्य प्रसाधने कायद्यांतर्गत तयार केले आहेत. ते औषधांच्या उत्पादनासाठी, चाचणीसाठी आणि विक्रीसाठी आवश्यक असलेल्या परवानग्या आणि नियमांचे तपशीलवार वर्णन करतात.
  • राष्ट्रीय औषध किंमत नियंत्रण प्राधिकरण (National Pharmaceutical Pricing Authority - NPPA): हे औषधांच्या किंमती नियंत्रित करते आणि आवश्यक औषधांची उपलब्धता सुनिश्चित करते.

अधिक माहितीसाठी तुम्ही अन्न व औषध प्रशासन (Food and Drug Administration) विभागाच्या वेबसाइटला भेट देऊ शकता: (https://www.fda.gov/).

उत्तर लिहिले · 24/3/2025
कर्म · 220
0

स्टेरॉइड (Steroid) औषधे इंजेक्‍शनद्वारे किंवा इतर मार्गांनी घेणे आरोग्यासाठी हानिकारक असू शकते. स्टेरॉइड्सचे दुष्परिणाम अनेक आहेत आणि ते खालीलप्रमाणे शरीरावर परिणाम करू शकतात:

  • हृदय व रक्तवाहिन्यासंबंधी समस्या: स्टेरॉइड्समुळे उच्च रक्तदाब, कोलेस्ट्रॉलची पातळी वाढणे आणि हृदयविकाराचा धोका वाढू शकतो.
  • यकृत समस्या: स्टेरॉइड्सच्या वापरामुळे यकृतावर ताण येतो आणि यकृताचे कार्य बिघडू शकते.
  • मानसिक आरोग्य समस्या: स्टेरॉइड्समुळे चिंता, افسردگی आणि चिडचिडेपणा वाढू शकतो. काही प्रकरणांमध्ये, ते आक्रमक वर्तन आणि मानसिक समस्यांना उत्तेजन देऊ शकतात.
  • लैंगिक समस्या: स्टेरॉइड्स पुरुषांमध्ये शुक्राणूंची संख्या कमी करू शकतात, नपुंसकता आणि स्तनांचा आकार वाढवू शकतात. महिलांमध्ये, ते मासिक पाळीत अनियमितता, आवाज बदलणे आणि चेहऱ्यावर जास्त केस येणे अशा समस्या निर्माण करू शकतात.
  • त्वचेच्या समस्या: स्टेरॉइड्समुळे मुरुमं (acne), त्वचेवर पुरळ आणि केस गळती होऊ शकते.
  • इतर समस्या: स्टेरॉइड्स रोगप्रतिकारशक्ती कमी करतात, ज्यामुळे संक्रमण (infections) होण्याची शक्यता वाढते. तसेच, ते हाडांना कमकुवत करू शकतात आणि सांधेदुखी वाढवू शकतात.

स्टेरॉइड्स डॉक्टरांच्या सल्ल्याने आणि देखरेखेखाली घेणे आवश्यक आहे. स्वतःहून स्टेरॉइड्स घेणे किंवा जास्त डोस घेणे आरोग्यासाठी धोकादायक ठरू शकते.

अधिक माहितीसाठी तुम्ही खालील संकेतस्थळांना भेट देऊ शकता:

उत्तर लिहिले · 24/3/2025
कर्म · 220
2


स्टेरॉईडचा अतिरेक हाडांसाठी घातक
 Iकोरोना किंवा अन्य एखाद्या गंभीर आजारातून बरे करण्यासाठी स्टेरॉईडचा मारा केल्यास तो आजार बरा होईल पण स्टेरॉईडच्या अतिरेकामुळे हाडे ठिसूळ होण्याचा धोका वाढेल, असे हाडांचे डॉक्टर सांगतात.

 Iस्टेरॉईडचा अतिरेक हाडांसाठी घातकथोडं पण कामाचंस्टेरॉईडचा अतिरेक हाडांसाठी घातकहाडे मजबूत करण्यासाठी निरोगी जीवनशैलीचा स्वीकार कराव्हिटॅमिन डी ने समृध्द पदार्थांचे सेवन करा
हाडांची घनता कमी होणे ही प्रत्येक वयोगटातील सामान्यतः दिसणारी समस्या आहे. ऑस्टियोपोरोसिस सारख्या काही समस्या आहेत ज्या हाडे ठिसूळ करतात आणि त्यामुळे हाडांची घनता कमी होते. काही घटक जसे की केमोथेरपी, स्टेरॉईड्स, ऑस्टियोपोरोसिसचा कौटुंबिक इतिहास, शारीरिक हालचालींचा अभाव, धूम्रपान करणे अशा समस्यांना आमंत्रण देऊ शकते. म्हणून, हाडे मजबूत करण्यासाठी निरोगी जीवनशैलीचा स्वीकार करा.
ऑर्थोपेडिक सर्जन डॉ. आनंद जाधव म्हणाले की, हाडांची मजबूती विविध समस्या टाळू शकतात. ऑस्टियोपोरोसिस सारख्या गंभीर आजाराचा संबंध हाडांची खनिज घनता (बीएमडी) कमी होणे, हाडांचे वस्तुमान कमी होणे, अस्थिरता, दाह आणि संवेदनशीलता यामुळे मणक्याचे हाड, कूल्हे किंवा मनगटाचे फ्रॅक्चर होते. ऑस्टिओपोरोसिस चटकन निदान न होणारा रोग आहे आणि विशेषत: वृद्धांमध्ये जास्त प्रमाण सर्वाधिक दिसून येत आहे. परंतु, सध्या लॉकडाऊनमध्ये तरूणांमध्येही हे प्रमाण प्रकर्षानं वाढताना पाहायला मिळत आहे. बऱ्याचदा कोविड संसर्गामुळे व्हायरल इन्फेक्शन, अस्थिरता आणि उपचारात वापरण्यात येणाऱ्या स्टेरॉईडचा वापर यामुळे हाडं ठिसूळ होऊन अस्थिरोगाची समस्या उद्भवू शकते. कोरोनातून बरे झालेल्या तरूणांमध्ये हा त्रास बरा होण्यासाठी साधारणतः सहा ते एक वर्षांचा कालावधी लागू शकतो. परंतु, वृद्धांमध्ये ही समस्या कायमस्वरूपी राहते. म्हणून कोरोनातून बरे झाल्यानंतर हाडांचे आरोग्य तपासून पाहण्यासाठी हाडांची खनिज घनता (बीएमडी) चाचणी करून घेणं गरजेचं आहे.


ऑस्टिओपेनिया (कमकुवत हाडे) किंवा ऑस्टियोपोरोसिस (फ्रॅक्चरच्या वाढत्या जोखमीसह कमकुवत हाडे) सिंगल ऑस्टियोपोरोटिक फ्रॅक्चर दुस-यांदा फ्रॅक्चरचा धोका ५० टक्क्यांनी वाढवते. शरीरात कुठेही दोन ऑस्टियोपोरोटिक फ्रॅक्चरमुळे तिसऱ्या फ्रॅक्चरचा धोका ८० टक्क्यांनी वाढतो, असेही डॉ. जाधव म्हणाले.

ऑर्थोपेडीक सर्जन डॉ. मयांक पाठक म्हणाले की, कमी हाडांचे वस्तुमान कमी असल्यासही ऑस्टियोपोरोसिसचे लेबल लावले जाते, याला ऑस्टियोपेनिया म्हणतात. काही औषधे, रजोनिवृत्ती, म्हातारपण, लठ्ठपणा, निष्क्रिय जीवनशैली कमी हाडांसंबंधीत समस्यांना आमंत्रण देते. हाडांच्या वस्तुमान कमी असलेल्या प्रत्येकाला ऑस्टियोपोरोसिस होऊ शकत नाही. परंतु या लोकांना भविष्यात याचा जास्त धोका आहे. पुरुषांच्या तुलनेत स्त्रियांमध्ये कमी हाडांची घनता आणि ऑस्टियोपोरोसिस होण्याची शक्यता जास्त असते. स्त्रियांमध्ये हाडांची घनता कमी असते. याचं कारण रजोनिवृत्ती दरम्यान हार्मोनल बदलांमुळे हाडांच्या वस्तुमानाचा वेग वाढतो. चूकीचा आहार, केमोथेरपी, स्टेरॉईड्स, ऑस्टियोपोरोसिसचा कौटुंबिक इतिहास, धूम्रपान आणि अल्कोहोलचे अतिसेवन हाडांच्या कमी घनतेचा आणि शेवटी ऑस्टियोपोरोसिसचा धोका वाढवते. १८ ते ४० वर्षे वयोगटातील तरुणांमध्ये ऑस्टियोपोरोसिस ही समस्या वाढताना दिसून येत आहे. वर्क फ्रॉम होम कल्चरमुळे ड जीवनसत्वाचे प्रमाण कमी होणे, बैठी जीवनशैली, तणाव, मद्यपान आणि धूम्रपान हे यामागील मुख्य कारण आहे.

, जीवनशैलीतील काही बदल हाडांच्या नुकसानाचा धोका कमी करतात. व्यायामामुळे हाडे मजबूत होण्यास मदत होते. चालणे, हायकिंग आणि नृत्य यासारख्या व्यायामाची निवड करा. हाडांच्या आरोग्यासाठी जास्त वजन न उचलणे, हलके आणि शरीराची लवचिकता वाढविणारे व्यायामप्रकार निवडा. तज्ञांच्या मार्गदर्शनाखाली व्यायामाचे योग्य प्रशिक्षण घ्या. दूध, दुग्धजन्य पदार्थ, हिरव्या भाज्या आणि सोयाबीन द्वारे कॅल्शियमचा दैनंदिन डोस घ्या. सार्डिन, सॅल्मन आणि अंडी यांसारखे व्हिटॅमिन डी ने समृध्द पदार्थांचे सेवन करा. सकाळी कोवळ्या उन्हात बसा आणि डॉक्टरांच्या सल्ल्याने कॅल्शियम, व्हिटॅमिन डी आणि ऑस्टियोपोरोसिस औषधे घ्या.

दररोज व्यायाम, तेलबियांचे सेवन, शेंगा, सुका मेवा, प्रथिने आणि ओमेगा -3 फॅटी एसिड युक्त अन्नाचे सेवन करा. धूम्रपान आणि अल्कोहोलचे सेवन मर्यादित करा. हाडांचे नुकसान होण्याचा धोका कमी करण्यासाठी उच्च-कॅलरीयुक्त आहार, जंक फूडचे सेवन आणि प्रक्रिया केलेले पदार्थ खाणे टाळा. डॉक्टरांशी सल्लामसलत केल्यानंतरच कोणतीही औषधे घ्या 







उत्तर लिहिले · 22/1/2022
कर्म · 121765
0

तुमच्या प्रश्नाचे उत्तर देण्यासाठी, काही गोष्टी विचारात घेणे आवश्यक आहे:

सर्वायकल स्पॉन्डिलायटिस (Cervical Spondylitis) आणि वजन कमी असणे:

  • वजन कमी असणे हे थेटपणे सर्वायकल स्पॉन्डिलायटिसच्या दुखण्याशी संबंधित नसेल, तरी काही अप्रत्यक्ष कारणे असू शकतात.
  • हाडे आणि स्नायूंची कमजोरी: कमी वजनामुळे हाडे आणि स्नायू कमजोर होऊ शकतात, ज्यामुळे मणक्याला आधार कमी मिळतो आणि दुखणे वाढू शकते.
  • पोषणाची कमतरता: आवश्यक पोषक तत्वांची कमतरता असल्यास, शरीर दुखण्याशी लढण्यास सक्षम नसते.

उपचार आणि दुखणे कमी न होण्याची कारणे:

  • होमिओपॅथी आणि ॲलोपॅथी: दोन्ही उपचार पद्धतींचे प्रभाव व्यक्तीनुसार बदलू शकतात. काहीवेळा, ते दुखणे कमी करण्यात पुरेसे प्रभावी ठरत नाहीत.
  • चुकीचा उपचार: दुखण्याचे कारण अचूकपणे न समजल्यास, उपचार प्रभावी ठरत नाही.
  • इतर कारणे: दुखण्याची तीव्रता, जीवनशैली, ताण आणि इतर आरोग्य समस्या यांसारख्या घटकांवर देखील उपचाराचा प्रभाव अवलंबून असतो.

काय करावे:

  1. तज्ञांचा सल्ला: ऑर्थोपेडिक सर्जन (Orthopedic Surgeon) किंवा न्यूरोलॉजिस्ट (Neurologist) यांचा सल्ला घ्या. ते योग्य निदान करून अचूक उपचार सांगू शकतील.
  2. शारीरिक उपचार (Physiotherapy): फिजिओथेरपीच्या मदतीने स्नायू मजबूत करा आणि मणक्याला आधार द्या.
  3. जीवनशैलीत बदल:
    • आहार: संतुलित आणि पौष्टिक आहार घ्या.
    • व्यायाम: नियमित व्यायाम करा, विशेषतः मान आणि पाठीच्या स्नायूंचे व्यायाम करा.
    • बैठण्याची पद्धत: योग्य पद्धतीने बसा आणि काम करा.

इतर शक्यता:

  • दुखण्याचे कारण केवळ सर्वायकल स्पॉन्डिलायटिस नसेल, तर इतर काही समस्या असू शकतात. त्यामुळे तपासणी करणे आवश्यक आहे.

Disclaimer: ही माहिती केवळ सामान्य ज्ञानासाठी आहे आणि वैद्यकीय सल्ला नाही. कृपया डॉक्टरांचा सल्ला घ्या.

उत्तर लिहिले · 24/3/2025
कर्म · 220
1
कोरोनाने थैमान घातले आहे. दिवसागणिक रुग्णसंख्या वाढत असल्याने परिस्थिती गंभीर बनली आहे. वाढत्या रुग्णसंख्यामुळे औषधांची मागणी वाढली आहे. कोरोनाग्रस्तांना औषध दिली जात आहेत. मात्र दुसरीकडे अनेकजण आरोग्य उत्तम ठेवण्यासाठी विविध गोळ्यांचे सेवन करताना दिसत आहेत. त्यामुळे अनेकदा मेडिकल दुकानात पाहिजे त्या गोळ्या मिळत नाहीत. आपल्याला 250 एमजीच्या डोसची गरज आहे. पण मेडिकलमध्ये 500 एमजीचा डोस आहे. अशावेळी आपण 500 एमजीची गोळी अर्धी करून खावू शकतो का? 500 एमजीची गोळी अर्धी करून खाणे आरोग्यासाठी लाभदायक आहे का? याबद्दल तज्ज्ञ काय सांगतात जाणून घ्या.याबाबत डॉ. प्रदीप चौरसिया म्हणाले की, ज्या गोळीवर रेघ असते, अशी गोळी आपणाला अर्धी करून खाता येते. त्यासाठी गोळ्यांवर रेघ दिलेली असते. समजा आपल्याला 500 एमजीची गोळी हवी आहे, पण आपल्याकडे 1000 एमजीची गोळी उपलब्ध आहे. तर अशावेळी आपण ती गोळी अर्धी करून खावू शकतो. 1000 एमजीची गोळी अर्धी करून खाल्यास ती 500 एमजीच्या गोळी प्रमाणे काम करते. तसेच मध्ये रेघ नसलेल्या गोळ्या आपण अर्ध्या करून खावू शकत नाही. त्यामुळे फक्त मध्ये रेघ असलेल्या गोळ्या आपणाला अर्ध्या करून खाता येते. तसेच कॅप्सूल देखील अर्ध्या तोडून खाता येत नसल्याने म्हणाले. ↑
उत्तर लिहिले · 31/12/2021
कर्म · 121765