पंडिती साहित्याची वैशिष्ट्ये

पंडिती साहित्य हे मध्ययुगीन मराठी साहित्यातील एक महत्त्वाचा भाग आहे. हे साहित्य काही विशिष्ट विद्वानांनी निर्माण केले. त्यामुळे त्याला 'पंडिती साहित्य' असे नाव मिळाले. ह्या साहित्याची काही वैशिष्ट्ये खालीलप्रमाणे आहेत:

• संस्कृत भाषेचा प्रभाव:
  पंडिती साहित्यावर संस्कृत भाषेचा खूप मोठा प्रभाव होता. कठीण शब्द, संस्कृत श्लोक आणि रचनांचा वापर भरपूर प्रमाणात केला गेला.
• पुराणांवर आधारलेले:
  या साहित्यात रामायण, महाभारत, भागवत यांसारख्या पुराणांतील कथा व पात्रांचे वर्णन असे.
• अलंकारिक भाषा:
  पंडिती साहित्यात भाषेला सौंदर्य देण्यासाठी विविध अलंकारांचा वापर केला जाई. उपमा, उत्प्रेक्षा, रूपक, आणि अन्य अलंकारांनी रचना अधिक आकर्षक बनविल्या जात.
• तात्त्विक विचार:
  या साहित्यात धर्म, दर्शन, आणि नीती यांसारख्या विषयांवर विचार व्यक्त केले गेले. अध्यात्मिक ज्ञान देण्याचा प्रयत्न केला गेला.
• शिस्तबद्ध रचना:
  पंडिती साहित्य हे विशिष्ट नियमांनुसार आणि शिस्तीत लिहिले जाई. छंद, वृत्त, आणि अलंकारांचे नियम पाळले जात.
• उदाहरण:
  उदाहरणार्थ: 'ज्ञानेश्वरी' हे पंडिती साहित्याचे उत्तम उदाहरण आहे, ज्यात भगवतगीतेचे मराठीमध्ये रूपांतरण केले आहे आणि त्यात संस्कृत भाषेचा आणि तत्त्वज्ञानाचा प्रभाव दिसतो.

पंडिती साहित्य हे त्यावेळच्या समाजाला ज्ञान देण्यासाठी आणि धार्मिक विचार पोहोचवण्यासाठी महत्त्वाचे होते.