कादंबरीची भाषा ही एक महत्त्वाचा घटक आहे जो कथेला जिवंत करतो. भाषेमुळेच वाचकाला पात्रांशीconnect झाल्यासारखे वाटते आणि तो कथेच्या जगात रमून जातो.

कादंबरीच्या भाषेची काही वैशिष्ट्ये:

• सरळ आणि सोपी: कादंबरीची भाषा शक्यतो सरळ आणि सोपी असावी, जेणेकरून ती वाचकाला सहज समजेल. क्लिष्ट वाक्यरचना आणि दुर्बोध शब्द टाळावेत.
• नैसर्गिक: पात्रांच्या तोंडी असलेली भाषा स्वाभाविक आणि खरी वाटायला हवी. ती पात्रांच्या सामाजिक आणि भौगोलिक पार्श्वभूमीला साजेसी असावी.
• चित्रदर्शी: भाषेमध्ये वर्णनात्मकता असावी. शब्दांच्या साहाय्याने दृश्य उभे करण्याची क्षमता असावी, ज्यामुळे वाचकाला घटना आणि स्थळे डोळ्यासमोर दिसू लागतील.
• भावना व्यक्त करणारी: भाषेमध्ये भावना व्यक्त करण्याची ताकद असावी. पात्रांच्या भावना, दुःख, आनंद, भीती, प्रेम इत्यादी गोष्टी वाचकांपर्यंत पोहोचायला हव्यात.
• शैली: प्रत्येक लेखकाची स्वतःची अशी भाषाशैली असते. काही लेखकांना विनोदी भाषा आवडते, तर काही गंभीर आणि चिंतनशील भाषेत लिहित
• प्रसंगानुसार बदल: भाषेचा प्रकार प्रसंगानुसार बदलणे महत्त्वाचे आहे. उदाहरणार्थ, गंभीर प्रसंगात भाषेची tone गंभीर असावी, तर विनोदी प्रसंगात हलकीफुलकी भाषा वापरावी.

उदाहरणे:

• वि. वा. शिरवाडकर: यांच्या कादंबऱ्यांमधील भाषा ही poetic आणि प्रभावी असते.
• रणजित देसाई: यांच्या ग्रामीण भागावरील कादंबऱ्यांमधील भाषा ही तिथल्या मातीशी जोडलेली असते.
• पु. ल. देशपांडे: यांच्या विनोदी शैलीमुळे त्यांची भाषा वाचकांना हसवणारी असते.