नकारात्मक परिणाम:

• नैसर्गिक साधनसंपत्तीचा ऱ्हास: तंत्रज्ञानाचा विकास अनेकदा नैसर्गिक साधनसंपत्तीच्या अधिक वापरास कारणीभूत ठरतो. उदाहरणार्थ, खाणकाम, उत्खनन आणि जंगलतोड यांसारख्या क्रिया वाढल्या आहेत, ज्यामुळे पर्यावरणावर नकारात्मक परिणाम झाला आहे.

• प्रदूषण: औद्योगिक तंत्रज्ञान आणि रासायनिक प्रक्रिया, हवा, पाणी आणि माती प्रदूषण वाढवतात. प्लास्टिक आणि इतर कचरा मोठ्या प्रमाणात तयार होतो, ज्यामुळे पर्यावरणाची समस्या वाढते.

• कार्बन उत्सर्जन: ऊर्जा उत्पादन आणि वापरासाठी तंत्रज्ञानाचा वापर वाढत आहे, ज्यामुळे कार्बन डायऑक्साइड (Carbon Dioxide) आणि इतर ग्रीनहाउस वायूंचे उत्सर्जन वाढले आहे. यामुळे ग्लोबल वॉर्मिंग (Global Warming) आणि हवामान बदल (Climate Change) यांसारख्या समस्या येतात.

• इलेक्ट्रॉनिक कचरा (E-waste): जुने झालेले मोबाईल, कॉम्प्युटर आणि इतर इलेक्ट्रॉनिक वस्तू मोठ्या प्रमाणात कचरा तयार करतात. या कचऱ्यामध्ये विषारी पदार्थ असतात, जे पर्यावरणासाठी हानिकारक असतात.

सकारात्मक परिणाम:

• नवीकरणीय ऊर्जा (Renewable Energy): सौर ऊर्जा (Solar energy), पवन ऊर्जा (Wind energy) आणि जलविद्युत ऊर्जा (Hydroelectric energy) यांसारख्या तंत्रज्ञानामुळे कार्बन उत्सर्जन कमी होते आणि प्रदूषण नियंत्रणात येते.

  सौर ऊर्जा (Solar energy) पवन ऊर्जा (Wind energy) जलविद्युत ऊर्जा (Hydroelectric energy)

• प्रदूषण नियंत्रण तंत्रज्ञान: औद्योगिक कचरा आणि उत्सर्जनावर नियंत्रण ठेवण्यासाठी नवीन तंत्रज्ञान विकसित झाले आहे. उदाहरणार्थ, कार्बन कॅप्चर (Carbon capture) आणि साठवण (storage) तंत्रज्ञान.

  कार्बन कॅप्चर (Carbon capture)

• पर्यावरणपूरक शेती: जैविक शेती (Organic farming) आणि अचूक शेती (Precision farming) यांसारख्या तंत्रज्ञानामुळे रासायनिक खतांचा (Chemical fertilizers) आणि कीटकनाशकांचा (Pesticides) वापर कमी होतो, ज्यामुळे जमिनीची गुणवत्ता सुधारते.

  जैविक शेती (Organic farming) अचूक शेती (Precision farming)

• कचरा व्यवस्थापन: पुनर्वापर (Recycling) आणि कचरा-व्यवस्थापन (Waste management) तंत्रज्ञानामुळे कचरा कमी होतो आणि नैसर्गिक साधनसंपत्तीचे जतन होते.

निष्कर्ष:

तंत्रज्ञानाचा वापर चांगल्या प्रकारे आणि विचारपूर्वक केल्यास पर्यावरणावर सकारात्मक परिणाम होऊ शकतो. मात्र, बेजबाबदार वापरामुळे गंभीर समस्या निर्माण होऊ शकतात. त्यामुळे, शाश्वत विकासासाठी (Sustainable development) तंत्रज्ञानाचा योग्य वापर करणे आवश्यक आहे.