भारत हा एक कृषीप्रधान देश आहे. शेती हा देशाच्या अर्थव्यवस्थेचा एक महत्त्वाचा भाग आहे. मात्र, शेतीच्या विकासात अनेक अडचणी आहेत. या अडचणी खालीलप्रमाणे आहेत:

जमिनीची घट: भारतात शेतीयोग्य जमिनीचे प्रमाण दिवसेंदिवस कमी होत आहे. वाढत्या लोकसंख्येमुळे आणि शहरीकरणामुळे शेतीयोग्य जमिनीचे क्षेत्र कमी होत आहे.

पाण्याची कमतरता: भारतात पाण्याची कमतरता ही एक गंभीर समस्या आहे. शेतीसाठी पाणीपुरवठा ही एक मोठी आव्हान आहे.

नैसर्गिक आपत्ती: भारतात नैसर्गिक आपत्ती, जसे की पूर, दुष्काळ, वादळे यासारख्या आपत्तीमुळे शेतीला मोठे नुकसान होते.

शेतकऱ्यांची आर्थिक स्थिती: भारतातील बहुतेक शेतकरी अल्पभूधारक आहेत. त्यांच्याकडे शेतीसाठी पुरेसे आर्थिक संसाधने नाहीत.

शेतीतील आधुनिकीकरण: भारतातील शेती ही अद्याप पारंपारिक पद्धतींवर अवलंबून आहे. शेतीतील आधुनिकीकरणासाठी पुरेसे प्रयत्न होत नाहीत.

शेतमालाच्या विपणनातील समस्या: शेतमालाच्या विपणनातील समस्या शेतकऱ्यांना मोठ्या प्रमाणात नुकसान पोहोचवतात.

या अडचणींवर मात करण्यासाठी सरकार आणि शेतकऱ्यांनी एकत्रितपणे प्रयत्न करणे आवश्यक आहे. सरकारने शेतीसाठी पुरेसे पाणीपुरवठा, आधुनिक कृषी तंत्रज्ञान, शेतकऱ्यांना आर्थिक मदत यासारख्या उपाययोजना करणे आवश्यक आहे. शेतकऱ्यांनीही शेतीतील आधुनिकीकरणासाठी पुढाकार घेणे आवश्यक आहे.

शेतीच्या विकासासाठी खालील उपाययोजना महत्त्वाच्या आहेत:

शेतीयोग्य जमिनीचे संरक्षण: शेतीयोग्य जमिनीचे संरक्षण करण्यासाठी सरकारने कायदे आणि धोरणे आखणे आवश्यक आहे.

पाण्याची बचत: शेतीसाठी पाण्याची बचत करण्यासाठी पाण्याचा वापर कार्यक्षम पद्धतीने करणे आवश्यक आहे.

नैसर्गिक आपत्ती व्यवस्थापन: नैसर्गिक आपत्ती व्यवस्थापनाच्या दृष्टीने शेती क्षेत्राची तयारी करणे आवश्यक आहे.

शेतकऱ्यांना आर्थिक मदत: शेतकऱ्यांना आर्थिक मदत करण्यासाठी सरकारने कर्ज आणि अनुदानाच्या योजना राबवाव्यात.

शेतीतील आधुनिकीकरण: शेतीतील आधुनिकीकरणासाठी शेतकऱ्यांना प्रशिक्षण आणि आर्थिक मदत दिली पाहिजे.

शेतमालाच्या विपणनासाठी सुधारणा: शेतमालाच्या विपणनासाठी बाजारपेठांचा विकास, शेतकऱ्यांना आधुनिक विपणन तंत्रज्ञानाची माहिती आणि शेतकऱ्यांना न्याय्य किंमत मिळवून देण्यासाठी सरकारने प्रयत्न करावेत.

या उपाययोजनांमुळे शेतीच्या विकासात मदत होऊ शकते आणि शेतकऱ्यांना अधिक उत्पादन आणि उत्पन्न मिळू शकते.