1 उत्तर
1
answers
जैव तंत्रज्ञानात सामविष्ट होणारे घटक कोणते आहेत?
0
Answer link
जैवतंत्रज्ञानात (Biotechnology) अनेक क्षेत्रांचा समावेश होतो, त्यापैकी काही प्रमुख घटक खालीलप्रमाणे आहेत:
* सूक्ष्मजीवशास्त्र (Microbiology): सूक्ष्मजीवांचा (bacteria, viruses, fungi, algae, protozoa) अभ्यास करणे आणि त्यांचा उपयोग विविध उत्पादने बनवण्यासाठी करणे.
* जनुकीय अभियांत्रिकी (Genetic Engineering): जनुकांच्या संरचनेत बदल करून नवीन गुणधर्म तयार करणे किंवा सुधारणा करणे.
* जैव रसायनशास्त्र (Biochemistry): जैविक प्रक्रिया आणि रासायनिक अभिक्रियांचा अभ्यास करणे.
* पेशी जीवशास्त्र (Cell Biology): पेशींची रचना, कार्ये आणि वाढ यांचा अभ्यास करणे.
* प्रथिने अभियांत्रिकी (Protein Engineering): प्रथिनेंची रचना आणि कार्य बदलून विशिष्ट कामांसाठी त्यांचा वापर करणे.
* किण्वन तंत्रज्ञान (Fermentation Technology): सूक्ष्मजीवांच्या मदतीने मोठ्या प्रमाणावर उत्पादन घेणे.
* कृषी जैवतंत्रज्ञान (Agricultural Biotechnology): genetically modified crops (GM crops) विकसित करणे, ज्यामुळे उत्पादन वाढते आणि कीड नियंत्रण सुधारते.
* वैद्यकीय जैवतंत्रज्ञान (Medical Biotechnology): नवीन औषधे, vaccines आणि diagnostic tools विकसित करणे.
* पर्यावरण जैवतंत्रज्ञान (Environmental Biotechnology): प्रदूषणावर नियंत्रण ठेवण्यासाठी जैविक पद्धतींचा वापर करणे.
* नॅनो जैवतंत्रज्ञान (Nanobiotechnology): नॅनोटेक्नोलॉजीचा उपयोग जैवतंत्रज्ञानात करणे, जसे की drug delivery systems आणि biosensors तयार करणे.
जैवतंत्रज्ञान हे एकMultidisciplinary field असल्यामुळे, त्यात अनेक शाखा आणि उप-शाखांचा समावेश होतो.