पाय रोवून ताठ      ll

कितीही येवो प्रपंच्यात
दुःखाच्या लाटा
तो मात्र शोधीत राहतो
सुखाच्या वाटा   ll   

सर्वांच्या कल्याणा करता
पोटतिडकीने बोलत राहतो
न पेलणारं ओझं सुद्धा
डोक्यावर घेऊन चालत राहतो  ll

कधी कधी बायकोलाही
त्याचं दुःख कळत नसतं
आतल्या आत त्याचं मन
मशाली सारखं जळत असतं  ll

नवरा आपल्या दुःखाचं
कधीच प्रदर्शन मांडत नाही
खूप काही बोलावसं वाटतं
पण कुणाला सांगत नाही   ll

बायकोचं मन हळवं आहे
याची नवऱ्याला जाणीव असते
दुःख समजून न घेण्याची
अनेक बायकात उणीव असते  ll

सारं काही कळत असून
नवऱ्याला अपमान गिळावे लागतात
वेदनांना काळजात दाबून
पुन्हा कष्ट उपसावे लागतात    ll

सगळ्यांच्या आवडी जपता जपता
मन मारीत जगत असतो
बायको , पोरं खूष होताच
तो सुखी होत असतो  ll

इकडे आड तिकडे विहीर
तशीच बायको आणि आई
वाट्टेल तसा त्रास देतात
कुणालाच माया येत नाही ll

त्याने थोडी हौसमौज केली तर
धुसफूस धुसफूस करू नका
नवऱ्या विरुद्ध विनाकारण
दारू गोळा भरू नका  ll

दोस्ता जवळ आपलं मन
त्यालाही मोकळं करावं वाटतं
हातात हात घेऊन कधी
जोर जोरात रडावं वाटतं ll

समजू नका नवरा म्हणजे
नर्मदेचा गोटा आहे
पुरुषाला काळीज नसतं
हा सिद्धांत खोटा आहे  ll

मी म्हणून टिकले इथं
दुसरी पळून गेली असती
बायकोनं विनाकारण
नवऱ्याला धमकी दिलेली असती ll

घरात तुमचं लक्षच नाही
हा एक उगीच आरोप असतो
बाहेर डरकाळ्या फोडणारा
घरी म्यांव म्यांव करीत बसतो ll

सारख्या सारख्या किरकिरीनं
त्याचं डोकं बधिर होतं
तडका फडकी बाहेर जाण्यास
खूप खूप अधीर होतं  ll

घरी जायचं असं म्हणताच
त्याच्या पोटात गोळा येतो
घरात जाऊन बसल्या बसल्या
तोंडात आपोआप बोळा येतो ll

नवरा म्हणा , वडील म्हणा
कधी कुणाला कळतात का ?
त्यांच्या साठी कधी तरी
कुणाची आसवं गळतात का ? ll

पेला भर पाणी सुद्धा
चटकन कुणी देत नाही
कितीही पाय दुखले तरी
मनावर कुणी घेत नाही  ll

वेदनांना कुशीत घेऊन
ओठ शिउन ' तो ' पडून राहतो
सर्वांच्या सुखासाठी
एकतारी भजन गातो  ll

बायको आणि मुलांनी
या संताला समजून घ्यावं
फार काही नकोय त्याला
दोन थेंब सुख द्यावं    ll

मग बघा लढण्यासाठी
त्याला किती बळ येतं
नवऱ्याचं मोठेपण हे
किती जणांच्या लक्षात येतं ? llकितीही रागवला
तरी मायेन तोच जवळ घेतो...
कधी रागाने बाहेर गेला तरी त्याचे पाय आपोआप घराकडे वळतात ..
मनातले भाव त्याला डोळ्यातूनच कळतात ..
किती दुःखी असला तरी सार गिळून घेतो कोण आहे तिला आपल्या शिवाय म्हणून एक गजरा घेऊन येतो ...
नवरातो नवराच असतो....
.
काळजी का करतेस मी आहे न तुला
म्हणून किती धीर देतो
सा-या अडचणी आपल्या मनात ठेऊन बायकोकडे
हास-या नजरेन पाहतो...
.
जस घरावर छत असत तसच आपल्या डोक्यावर नव-याच झाकण असत
किती सुरक्षित असतो आपण त्यांच्या
सावलीत ...
ऊन्हाचे चटके तो खातो
पण सावली आपल्या डोक्यावर देतो..
नवरा तो नवराच असतो....
.
आपन चार अलंकार घालून म्हणतो
मान माझी मंगळसुत्र तुझ
कपाळ माझी बिंदी तुझ्या नावाची ..
.तो कधी म्हणतो का ?
कष्ट माझे पगार तुझा...
शरीर माझ आयुष्य तुझ .....
जन्म आईच्या उदरात पडलो तुझ्या पदरात ..
तू जिवन संगिनी म्हणून गोड मानत असतो ....
नवरा शेवटी नवराच असतो...
.
संसाराचा रथ दोन चाकांवर चालतो त्यासाठी दोघांनाही समतोल सांभाळावा लागतो....
एक चाक डगमगल तर एका चाकावर रथ हाकणं फार अवघड होतं
.
बायको शिवाय घराला घरपण नाही तसच नव-या शिवाय बायको पूर्ण नाही
तो कळस आहे घराचा छत आहे
परिवाराचा...
चटके तो खातो आपण मात्र सावलीत राहतो
नवरा तो नवराच असतो ..
.
आयुष्यातल्या सगळ्या पोकळ्या भरता येतील पण नव-याची पोकळी कधीच भरून निघू शकणार नाही.....
म्हणून एकमेकांना मायेची हाक द्या
प्रेमाची साथ द्या जिवन क्षणभंगूर आहे जगण्याचा आनंद घ्या....

😁 *नवरा आणि नारळ* 😁
                पु.ल.देशपांडे.

नवरा आणि नारळ
कसे निघतील ते नशीबच जाणे
असं आजी म्हणायची.
बरं, घेताना फोडूनही बघता येत नाही.
दोन्हीही कसेही निघाले तरी
'पदरी पडले, पवित्र झाले'.
दोघांनाही देवघरात स्थान,
दोघेही पुज्य.

पार्ल्यातल्या फिश मार्केट बाहेर
मद्रासीअण्णाच्या गादीवर
नारळ रचून ठेवलेले असायचे.
हल्ली ऑन लाईन साईटवर
सगळ्या किमतीचे नवरे
असेच रचून ठेवलेले असतात.

नारळ म्हटलं कि मला धडधडतं .
चांगला ओळखायचा कसा ?
मी उगाचच कानाजवळ नेऊन
हलवून वगैरे बघत असे.

अण्णाला कळायचं हे गि-हाईक 
नवीन आहे. तो आपली
जाड पितळी आंगठी दोन तीन
नारळावर टांग टांग वाजवून
हातात एक नारळ द्यायचा.

ये, लो ! म्हणायचा.
मी विचारायचो 'खवट' निकलेगा तो ?
तो म्हणायचा 'तुम्हारा नसीब !!'

आजी म्हणायची नारळ गोड निघाला
तर दडपे पोहे, सोलकढी व
खोब-याच्या वड्या आणि
काय काय !

खवट निघाला तर पाण्यात उकळून
वर तरंगणारं कच्च तेल
बाजूला घ्यायचं. घाणीवरचं असतं तसं.
कापलं, भाजलं, ओठ फुटले,
टाचाना भेगा पडल्या, केसांना लावलं,
थंडीत चोळलं, दुखऱ्या कानात टाकलं,
उत्तम घरगुती औषध.
किती उपयोगी ..
किती बहुगुणी !!

थोडक्यात काय,
नवरा काय ? नारळ काय ?
गोड निघाला तर नशीब,
खवट निघाला तर उपयोगी,
हे कोकणी तत्त्वज्ञान.
ह्याला जीवन ऐसे नांव !!

*-  पु ल देशपांडे*

ता. क. ,,:
या मध्ये नवरा या ठिकाणी बायको लिहून ही वाचू शकता.सारखाच आनंद मिळेल!