विविधता

विविधतेतील एकता म्हणजे भिन्न संस्कृती, धर्म, भाषा आणि परंपरांचे लोक एकत्र येऊन सलोख्याने राहणे.

विविधतेतील एकतेचे फायदे:

• सामाजिक सलोखा: विविध संस्कृतीचे लोक एकत्र राहिल्याने समाजातील सलोखा वाढतो.
• आर्थिक विकास: विविध कौशल्ये आणि ज्ञान असलेले लोक एकत्र आल्याने आर्थिक विकास होतो.
• सांस्कृतिक विकास: वेगवेगळ्या संस्कृती एकमेकांना समृद्ध करतात आणि सांस्कृतिक विकास होतो.
• ज्ञान आणि समजूतदारपणा: विविधतेमुळे लोकांना नवीन गोष्टी शिकायला मिळतात आणि जगाबद्दलची त्यांची समज वाढते.
• सहिष्णुता: विविधतेमुळे लोकांमध्ये सहनशीलता वाढते.

विविधतेतील एकता टिकवण्यासाठी काय करावे:

• सर्वांनी एकमेकांचा आदर करावा.
• भेदभाव करू नये.
• एकमेकांच्या संस्कृती आणि परंपरांचा आदर करावा.
• शिक्षण आणि जागरूकता वाढवावी.

विविधतेतील एकता हे भारतासारख्या देशासाठी खूप महत्त्वाचे आहे, जिथे अनेक धर्म, भाषा आणि संस्कृतीचे लोक एकत्र राहतात.

विविध प्रकारच्या संस्थांच्या समावेशाचा अर्थ असा आहे की संस्था आपल्या धोरणे, कार्यक्रम आणि कार्यपद्धतींमध्ये विविधता आणि समावेशकतेला प्रोत्साहन देण्यासाठी सक्रियपणे प्रयत्न करतात.

विविधता: याचा अर्थ असा आहे की संस्थेमध्ये विविध पार्श्वभूमी, ओळख आणि अनुभवांचे लोक असावेत. यामध्ये वंश, जात, लिंग, लैंगिक अभिमुखता, धर्म, वय, अपंगत्व आणि इतर आयामांचा समावेश होतो.

समावेश: याचा अर्थ असा आहे की संस्थेतील प्रत्येक व्यक्तीला आदर आणि महत्त्व दिले जाते. त्यांच्या योगदानाला प्रोत्साहन दिले जाते आणि संस्थेच्या निर्णय प्रक्रियेत त्यांचा सहभाग असतो.

विविधता आणि समावेशनाला प्रोत्साहन देणाऱ्या संस्था अधिक सर्जनशील, नाविन्यपूर्ण आणि प्रभावी होण्याची शक्यता असते. ते विविध समुदायांना अधिक चांगल्या प्रकारे सेवा देऊ शकतात आणि त्यांच्या कर्मचाऱ्यांसाठी अधिक सकारात्मक आणि आकर्षक वातावरण तयार करू शकतात.

विविध प्रकारच्या संस्थांच्या समावेशनाचे काही फायदे:

• सर्जनशीलता आणि नवकल्पना वाढते.
• समस्या सोडवण्याची क्षमता सुधारते.
• कर्मचाऱ्यांचे मनोबल आणि उत्पादकता वाढते.
• संस्थेची प्रतिमा सुधारते.
• अधिक चांगल्या ग्राहक सेवा.

विविधता आणि समावेशनाला प्रोत्साहन देण्यासाठी संस्था अनेक गोष्टी करू शकतात:

• भरती आणि निवड प्रक्रियेत विविधता आणा.
• समावेशक संस्कृती तयार करा.
• कर्मचाऱ्यांसाठी प्रशिक्षण आणि विकास कार्यक्रम आयोजित करा.
• विविधता आणि समावेशनाचे धोरण तयार करा.
• प्रगतीचा मागोवा घ्या आणि आवश्यकतेनुसार बदल करा.

टीप: अधिक माहितीसाठी, आपण खालील संकेतस्थळांना भेट देऊ शकता:

• Diversity Resources
• SHRM

मला आशा आहे की हे स्पष्टीकरण उपयुक्त आहे.

भारतातील भाषा प्रामुख्याने दोन मुख्य भाषिक गटांतील आहेत. १. इंडो-युरोपीय (ज्याच्या इंडो-आर्य शाखेतील भाषा जवळपास ७४% लोकसंख्येकूडन वापरल्या जातात) २. द्रविडीय भाषा (जवळपास २४% लोकसंख्येकूडन वापरली जाते).

भारतात इतर बोलल्या जाणाऱ्या भाषा या ऑस्ट्रो-एशियाटिक आणि तिबेटो- बर्मन भाषिक गटांतील तसेच स्वतंत्र भाषा आहेत.

अंदमान बेटांवर बोलली जाणारी अंदमानी भाषा ही कोणत्याही भाषिक गटांशी

निगडित नाही असे वाटते.

भारतातील बोलीभाषांची संख्या ही १२२२, तर देशातील २३४ भाषा या कुणाच्या ना कुणाच्या मातृभाषा आहेत. त्यांपैकी २४ भाषा बोलणाऱ्या भाषकांची संख्या ही प्रत्येकी दहा लाख किंवा अधिक आहे. भारतीय भाषांच्या

इतिहासात फारसी आणि इंग्रजी भाषांचा प्रभाव मोठा आहे. संस्कृत आणि तमिळ या भाषा या भारतातील सर्वात जुन्या भाषा मानल्या जातात. संस्कृत, तमिळ, तेलुग ओडिया, कन्नड, मल्याळम या भाषांना अभिजात भाषा म्हणून मान्यता आहे. भाषा अभिजात ठरण्यापूर्वी ती किमान १५०० ते २००० वर्षे इतकी जुनी अस लागते. मराठी भाषा ही इसवी सनापूर्वी २०७ या वर्षी ब्राह्मी लिपीत लिहिली जात होती हे सिद्ध झाले असूनही तिला अभिजात भाषेचा दर्जा नाही...

भारतीय राज्यघटनेच्या कलम ३४३ नुसार इंग्रजी आणि देवनागरी लिपीत लिहिलेली हिंदी या संघराज्याच्या व्यवहाराच्या भाषा आहेत.

कलम ३४५ नुसार राज्यसरकारांनी राज्यासाठी अधिकृत मानलेली भाषा ही भारतीय राज्यघटनेनुसार राजभाषा मानली जाते.

१९६७ मध्ये झालेल्या २१ व्या घटना दुरुस्तीपर्यंत १४ भाषांना अधिकृत दर्जा होता. आताच्या सुधारणेनुसार सिंधी, कोंकणी, मणीपुरी आणि नेपाळी वगैरेंचा अधिकृत भाषांमध्ये समावेश करण्यात आला. त्यानुसार अधिकृत भाषांची संख्या ही २२ झाली.

भारतातील राज्यांची रचना भाषिक तत्त्वानुसार करण्यात आली असून प्रत्येक राज्य हे आपल्या अंतर्गत व्यवहारासाठी व शिक्षणासाठी कोणती भाषा वापरावी याचा निर्णय घेऊ शकते.

सध्या भारतीय घटनेनुसार देशात बोलल्या जाणाऱ्या २२ प्रादेशिक भाषांना शासकीय राजभाषेचा दर्जा दिला आहे.

१. इंडो-युरोपीय (ज्याच्या इंडो-आर्य शाखेतील भाषा जवळपास ७४% लोकसंख्येकडून वापरल्या जातात)

२. द्रविडीय भाषा (जवळपास २४% लोकसंख्येकडून वापरली जाते).

भारतात इतर बोलल्या जाणाऱ्या भाषा या ऑस्ट्रो-एशियाटिक आणि तिबेटो-बर्मन भाषिक गटांतील तसेच स्वतंत्र भाषा आहेत.

अंदमान बेटांवर बोलली जाणारी अंदमानी भाषा ही कोणत्याही भाषिक गटांशी निगडित नाही असे वाटते.

भारताच्या बोलीभाषांची संख्या ही १२२२, तर देशातील २३४ भाषा या कुणाच्याना कुणाच्या मातृभाषा आहेत. त्यांपैकी २४ भाषा बोलणाऱ्या भाषकांची संख्या ही प्रत्येकी दहा लाख किंवा अधिक आहे. भारतीय भाषांच्या इतिहासात फारसी आणि इंग्रजी भाषांचा प्रभाव मोठा आहे. संस्कृत आणि तमिळ या भाषा या भारताच्या सर्वांत जुन्या भाषा मानल्या जातात. संस्कृत, तमिळ, तेलुगू, ओडिया, कन्‍नड, मल्याळम या भाषांना अभिजात भाषा म्हणून मान्यता आहे. भाषा अभिजात ठरण्यापूर्वी ती किमान १५०० ते २००० वर्षे इतकी जुनी असावी लागते. मराठी भाषा ही इसवी सनापूर्वी २०७ या वर्षी ब्राह्मी लिपीत लिहिली जात होती हे सिद्ध झाले असूनही तिला अभिजात भाषेचा दर्जा नाही.