इलेक्ट्रिकल
आयटी क्षेत्रात मेकॅनिकल, इलेक्ट्रिकल किंवा इतर कोणत्याही शाखेच्या व्यक्तींसाठी उपयुक्त आणि भविष्यकाळात मागणी असलेले काही कोर्सेस खालीलप्रमाणे:
-
डेटा सायन्स (Data Science):
डेटा सायन्समध्ये डेटाचे विश्लेषण (analysis) करून त्यातून माहिती काढली जाते. यात मशीन लर्निंग (Machine Learning) आणि आर्टिफिशियल इंटेलिजन्स (Artificial Intelligence) यांचा समावेश असतो.
-
artificial intelligence आणि machine learning:
Artificial intelligence (AI) आणि Machine Learning (ML) हे भविष्यकाळातील तंत्रज्ञान आहे. यात तुम्ही AI मॉडेल कसे तयार करायचे आणि त्यांचा वापर कसा करायचा हे शिकता. Coursera वरील मशीन लर्निंग कोर्स आणि Udemy वरील आर्टिफिशियल इंटेलिजन्स कोर्स तुम्ही पाहू शकता.
-
web development:
web development मध्ये वेबसाईट (website) कशा बनवायच्या हे शिकवले जाते. यात फ्रंट-एंड (front-end) आणि बॅक-एंड (back-end)development असते.
-
ॲप डेव्हलपमेंट (App Development):
ॲप डेव्हलपमेंटमध्ये अँड्रॉइड (android) आणि आयओएस (iOS) ॲप्स कसे बनवायचे हे शिकवले जाते. आजकाल ॲप्सची मागणी खूप वाढली आहे.
-
cloud computing:
cloud computing मध्ये डेटा कसा स्टोअर (store) करायचा आणि तो कसा मॅनेज (manage) करायचा हे शिकवले जाते. सिम्प्लिLearn क्लाउड कम्प्युटिंग तुम्हाला क्लाउड कंम्प्युटिंग बद्दल अधिक माहिती देईल.
-
cyber security:
cyber security मध्ये डेटाला (data) hackers पासून कसा वाचवायचा हे शिकवतात. आजकाल सायबर अटॅक (cyber attack) खूप वाढले आहेत, त्यामुळे cyber securityspecialists ची मागणी खूप आहे.
-
ब्लॉकचेन डेव्हलपमेंट (Blockchain Development):
ब्लॉकचेन डेव्हलपमेंटमध्ये ब्लॉकचेन तंत्रज्ञान वापरून ॲप्लिकेशन्स (applications) कसे बनवायचे हे शिकवतात. ब्लॉकचेन हे सुरक्षित आणि पारदर्शक (transparent) तंत्रज्ञान आहे.
हे काही पर्याय आहेत जे कोणत्याही शाखेतीलbackground असलेल्या व्यक्तींसाठी आयटी क्षेत्रात उपयोगी ठरू शकतात.
कंपाउंड सर्किट:
कंपाउंड सर्किट हे एक प्रकारचे इलेक्ट्रिकल सर्किट आहे ज्यामध्ये सीरीज (Series)आणि पॅरलल (Parallel) या दोन्ही प्रकारच्या सर्किटची वैशिष्ट्ये असतात.
इलेक्ट्रिकल कंपाउंड सर्किटची जोडणी:
इलेक्ट्रिकल कंपाउंड सर्किटमध्ये, उपकरणे आणि घटक खालीलप्रमाणे जोडले जातात:
- सिरीज कनेक्शन: काही घटक एका सरळ रेषेत जोडलेले असतात, ज्यामुळे त्यांच्यातून समान करंट (current) वाहतो.
- पॅरलल कनेक्शन: काही घटक एकमेकांना समांतर जोडलेले असतात, ज्यामुळे व्होल्टेज (voltage) समान राहते, पण करंट विभागला जातो.
उपयोग:
कंपाउंड सर्किटचा उपयोग अनेक ठिकाणी केला जातो, जिथे सीरीज आणि पॅरलल दोन्ही प्रकारच्या सर्किटची गरज असते. उदाहरणार्थ, काही विशिष्ट इलेक्ट्रॉनिक उपकरणे आणि पॉवर डिस्ट्रिब्युशन सिस्टीममध्ये याचा वापर होतो.
अधिक माहितीसाठी आपण हे पाहू शकता:
फ्युज (Fuse) हे विद्युत परिपथामध्ये (electrical circuit) वापरले जाणारे एक सुरक्षा उपकरण आहे. जेव्हा परिपथामध्ये जास्त विद्युत प्रवाह (current) येतो, तेव्हा फ्युज वितळतो आणि परिपथ खंडित करतो, ज्यामुळे उपकरणे आणि वायरिंगचे नुकसान टळते. फ्युज अनेक प्रकारचे असतात, त्यापैकी काही खालीलप्रमाणे:
- कार्ट्रिज फ्युज (Cartridge Fuse):
हे फ्युज दंडगोलाकार (cylindrical) आकारात असतात आणि दोन्ही टोकांना धातूच्या कॅपने (metal cap) बंद केलेले असतात. यांचा उपयोग घरगुती उपकरणे आणि औद्योगिक उपकरणांमध्ये मोठ्या प्रमाणावर होतो.
- ब्लेड फ्युज (Blade Fuse):
हे फ्युज प्लास्टिक बॉडीमध्ये (plastic body) येतात आणि त्यांना दोन किंवा अधिक ब्लेड असतात, ज्यामुळे ते सॉकेटमध्ये (socket) सहजपणे जोडले जाऊ शकतात. ऑटोमोटिव्ह (automotive) म्हणजे वाहन उद्योगात यांचा वापर अधिक होतो.
- वायरेबल फ्युज (Rewireable Fuse):
या फ्युजमध्ये वितळलेला तार बदलण्याची सोय असते. हे फ्युज स्वस्त असतात, पण ते आधुनिक फ्युज इतके सुरक्षित नाहीत.
- SMD फ्युज (Surface Mount Device Fuse):
हे फ्युज लहान आकारात असतात आणि प्रिंटेड सर्किट बोर्डवर (printed circuit board) सोल्डर (solder) केले जातात. इलेक्ट्रॉनिक उपकरणांमध्ये यांचा वापर होतो.
- HRC फ्युज (High Rupturing Capacity Fuse):
हे फ्युज उच्च विद्युत प्रवाहामध्ये (high current) देखील सुरक्षितपणे काम करू शकतात. औद्योगिक आणि व्यावसायिक उपकरणांमध्ये यांचा वापर होतो.
प्रत्येक फ्युज त्याच्या विशिष्ट गरजेनुसार आणि ऍप्लिकेशननुसार (application) निवडला जातो.
इलेक्ट्रिकमुळे लागलेली आग विझवण्यासाठी खालील अग्निशमन उपकरणे उपयुक्त आहेत:
- कार्बन डायऑक्साईड (Carbon Dioxide) अग्निशमन उपकरण:
- ड्राय केमिकल (Dry Chemical) अग्निशमन उपकरण:
- क्लीन एजेंट (Clean Agent) अग्निशमन उपकरण:
कार्बन डायऑक्साईड (CO2) अग्निशमन उपकरण हे विद्युत उपकरणांमुळे लागलेल्या आगीसाठी सर्वोत्तम मानले जाते. कारण ते ज्वलनशील पदार्थाला ऑक्सिजनपासून वेगळे करते आणि आग विझवते. हे उपकरण वापरल्यानंतर अवशेष सोडत नाही, त्यामुळे उपकरणे सुरक्षित राहतात.
अधिक माहितीसाठी:
थॉमसनेट - अग्निशमन उपकरणांचे प्रकार (इंग्रजी)ड्राय केमिकल अग्निशमन उपकरणामध्ये सोडियम बायकार्बोनेट (Sodium Bicarbonate) किंवा पोटॅशियम बायकार्बोनेट (Potassium Bicarbonate) चा वापर केला जातो. हे रसायन आगीच्या रासायनिक प्रक्रियेत व्यत्यय आणून आग विझवते. हे उपकरण Class A, B आणि C प्रकारच्या आगीसाठी उपयुक्त आहे.
अधिक माहितीसाठी:
NFPA - इलेक्ट्रिकल आगी (इंग्रजी)क्लीन एजेंट अग्निशमन उपकरण हे हॅलोजेनेटेड (Halogenated) कार्बन कंपाऊंड वापरते, जे ओझोनला हानिकारक नाही. हे उपकरण विद्युत उपकरणांसाठी सुरक्षित मानले जाते, कारण ते अवशेष सोडत नाही आणि उपकरणांना कमी नुकसान पोहोचवते.
अधिक माहितीसाठी:
EPA - क्लीन एजंट्स (इंग्रजी)ध्यात ठेवण्यासारख्या गोष्टी:
- आग विझवताना स्वतःची सुरक्षा महत्त्वाची आहे.
- विद्युत पुरवठा बंद असल्याची खात्री करा.
- उपकरण वापरताना योग्य अंतर ठेवा.