वजन-उंची
चंद्रावरील आणि मंगळावरील वजन काढण्यासाठी, आपल्याला खालील गोष्टी माहित असणे आवश्यक आहे:
- तुमच्या मित्रांचे पृथ्वीवरील वजन: हे वजन किलोग्राम (kg) मध्ये मोजले जाते.
- चंद्रावरील गुरुत्वाकर्षण (Gravity): चंद्रावरील गुरुत्वाकर्षण पृथ्वीच्या गुरुत्वाकर्षणाच्या १/६ असते.
- मंगळावरील गुरुत्वाकर्षण: मंगळावरील गुरुत्वाकर्षण पृथ्वीच्या गुरुत्वाकर्षणाच्या ०.३७६ असते.
आता, चंद्रावरील आणि मंगळावरील वजन काढण्यासाठी खालील सूत्र वापरा:
- चंद्रावरील वजन = पृथ्वीवरील वजन * (१/६)
- मंगळावरील वजन = पृथ्वीवरील वजन * ०.३७६
उदाहरण:
समजा तुमच्या एका मित्राचे वजन पृथ्वीवर ६० kg आहे.
- चंद्रावरील वजन = ६० kg * (१/६) = १० kg
- मंगळावरील वजन = ६० kg * ०.३७६ = २२.५६ kg
या पद्धतीने तुम्ही तुमच्या इतर मित्रांचे चंद्रावरील आणि मंगळावरील वजन काढू शकता.
टीप: हे आकडे फक्त अंदाजे आहेत कारण गुरुत्वाकर्षण (Gravity) थोडं फार बदलू शकतं.
गुरुत्वाकर्षणाबद्दल अधिक माहितीसाठी:
तुमच्या पाच मित्रांची चंद्रावरील आणि मंगळावरील वजने काढण्यासाठी, तुम्हाला त्यांची पृथ्वीवरील वजने माहीत असणे आवश्यक आहे. कारण, चंद्रावरील आणि मंगळावरील गुरुत्वाकर्षण पृथ्वीपेक्षा कमी आहे.
चंद्रावरील वजन काढण्याची पद्धत:
- चंद्रावरील गुरुत्वाकर्षण पृथ्वीच्या गुरुत्वाकर्षणाच्या १/६ असते.
- त्यामुळे, चंद्रावरील वजन काढण्यासाठी पृथ्वीवरील वजनाला ६ ने भागावे.
उदाहरण:
समजा तुमच्या मित्राचे पृथ्वीवरील वजन ६० किलो आहे, तर त्याचे चंद्रावरील वजन,
चंद्रावरील वजन = पृथ्वीवरील वजन / ६
चंद्रावरील वजन = ६० / ६ = १० किलो.
मंगळावरील वजन काढण्याची पद्धत:
- मंगळावरील गुरुत्वाकर्षण पृथ्वीच्या गुरुत्वाकर्षणाच्या ०.३८ असते.
- त्यामुळे, मंगळावरील वजन काढण्यासाठी पृथ्वीवरील वजनाला ०.३८ ने गुणावे.
उदाहरण:
समजा तुमच्या मित्राचे पृथ्वीवरील वजन ६० किलो आहे, तर त्याचे मंगळावरील वजन,
मंगळावरील वजन = पृथ्वीवरील वजन * ०.३८
मंगळावरील वजन = ६० * ०.३८ = २२.८ किलो.
टीप: ही गणिते फक्त वजनाचे अंदाजे आकडे आहेत.
तुम्ही खालील वेबसाईटला भेट देऊन अधिक माहिती मिळवू शकता:
Exploratorium - Mars Activities- गरोदरपणाचा कालावधी (Gestational age): जर बाळ वेळेच्या आधी जन्मले (37 आठवड्यांपूर्वी), तर त्याचे वजन कमी असण्याची शक्यता असते. अकाली जन्मलेल्या बाळांना पूर्ण वाढ होण्यासाठी पुरेसा वेळ मिळत नाही.
- गर्भाशयात वाढ कमी होणे (Intrauterine growth restriction- IUGR): गर्भाशयात असताना बाळाला पुरेसे पोषण न मिळाल्यास वाढ मंदावते आणि जन्माच्या वेळी वजन कमी भरते.
- आईचे आरोग्य: गरोदर असताना आईला काही आरोग्य समस्या असल्यास बाळाच्या वजनावर परिणाम होतो. उदाहरणार्थ, उच्च रक्तदाब, मधुमेह, कुपोषण, anemia किंवा हृदयविकार.
- आईचे व्यसन: गरोदरपणात धूम्रपान, मद्यपान किंवा इतर मादक पदार्थांचे सेवन केल्यास बाळाचे वजन कमी होऊ शकते.
- जुळे किंवा अधिक बाळे: एकापेक्षा जास्त बाळे असल्यास गर्भाशयात जागा आणि पोषक तत्वांची विभागणी होते, त्यामुळे प्रत्येक बाळाचे वजन कमी असण्याची शक्यता असते.
- अनुवांशिक घटक: काही अनुवांशिक (genetic)कारणांमुळे देखील बाळ जन्मतःच कमी वजनाचे असू शकते.
- placenta संबंधित समस्या: placenta गर्भाशयात बाळाला ऑक्सिजन आणि पोषक तत्वे पुरवते. Placenta मध्ये काही समस्या असल्यास, जसे की placenta previa किंवा placental abruption, बाळाला पुरेसे पोषण मिळत नाही आणि त्याचे वजन कमी राहते.
- संसर्ग (infections): गरोदरपणात आईला काही विशिष्ट संसर्ग झाल्यास बाळाच्या वाढीवर परिणाम होतो, उदाहरणार्थ, रुबेला (rubella), सायटोमेगॅलोव्हायरस (cytomegalovirus) किंवा टॉक्सोप्लाझमोसिस (toxoplasmosis).
- गरोदरपणात नियमित डॉक्टरांचा सल्ला घेणे.
- समतोल आणि पौष्टिक आहार घेणे.
- धूम्रपान आणि मद्यपान टाळणे.
- आरोग्याच्या समस्यांवर वेळीच उपचार करणे.
- कॅलरी कमी घेणे:
जर तुम्ही तुमच्या शरीराला आवश्यक असणाऱ्या कॅलरींपेक्षा कमी कॅलरी घेत असाल, तर तुमचे वजन कमी होऊ शकते.
- व्यायाम:
नियमित व्यायाम केल्याने वजन कमी होते.
- पुरेशी झोप न घेणे:
पुरेशी झोप न घेतल्याने चयापचय क्रिया मंदावते आणि वजन वाढू शकते.
- तणाव:
तणावामुळे कोर्टिसोल नावाचे हार्मोन तयार होते, ज्यामुळे वजन वाढू शकते.
- थायरॉईड:
थायरॉईड ग्रंथी कमी सक्रिय असल्यास वजन वाढू शकते.
- औषधे:
काही औषधांमुळे वजन वाढू शकते.
जास्त वजनाचे (Obesity) मुख्य प्रकार खालीलप्रमाणे आहेत:
-
स्थूलता (Obesity):
-
BMI (Body Mass Index) ३० किंवा त्याहून अधिक असल्यास स्थूलता म्हणतात.
BMI = वजन (किलোগ্রॅम)/ उंची (मीटर मध्ये)2
-
BMI (Body Mass Index) ३० किंवा त्याहून अधिक असल्यास स्थूलता म्हणतात.
-
अतिस्थूलता (Morbid Obesity):
- BMI ४० किंवा त्याहून अधिक असल्यास अतिस्थूलता म्हणतात, ह्या स्थितीत आरोग्याच्या गंभीर समस्या उद्भवू शकतात.
-
पोटावरील चरबी (Abdominal Obesity):
- या प्रकारात चरबी पोटाच्या आसपास जमा होते, ज्यामुळे हृदयविकार आणि इतर आरोग्य समस्यांचा धोका वाढतो. अमेरिकन हार्ट असोसिएशन (इंग्रजी)
वजन वाढवण्यासाठी काही उपाय:
-
आहार (Diet):
- उच्च-कॅलरीयुक्त पदार्थ खा: आपल्या आहारात जास्त कॅलरी असलेले पदार्थ जसे की नट्स (nuts), बिया (seeds), सुका मेवा (dry fruits), चीज (cheese), आणि तूप यांचा समावेश करा.
- प्रथिने (Protein) भरपूर घ्या: मांस, अंडी, मासे, डाळी आणि सोयाबीन यांसारख्या पदार्थांमध्ये प्रथिने भरपूर असतात. हेल्थलाइन (इंग्रजी)
- कार्बोहायड्रेट्स (Carbohydrates) आणि फॅट्स (Fats) : भात, बटाटे, पास्ता, आणि तेलबियांसारखे पदार्थ खा.
- दिवसातून अनेक वेळा खा: तीन मोठ्या जेवणांऐवजी दिवसातून ५-६ वेळा लहान-लहान जेवण घ्या.
-
व्यायाम (Exercise):
- वेट ट्रेनिंग (Weight training): स्नायू (muscles) वाढवण्यासाठी वेट ट्रेनिंग हा एक चांगला मार्ग आहे. आठवड्यातून २-३ वेळा वेट ट्रेनिंग करा.
- नियमित व्यायाम: नियमित व्यायाम केल्याने भूक वाढते आणि वजन वाढण्यास मदत होते.
-
जीवनशैलीत बदल (Lifestyle changes):
- पुरेशी झोप घ्या: दररोज रात्री ७-८ तास झोप घेणे आवश्यक आहे.
- तणाव कमी करा: तणाव कमी करण्यासाठी योगा (yoga) आणि ध्यान (meditation) करा.
-
डॉक्टरांचा सल्ला (Doctor's advice):
- वजन वाढवण्यासाठी डॉक्टरांचा सल्ला घेणे आवश्यक आहे. ते तुम्हाला योग्य मार्गदर्शन करू शकतील.
हे उपाय करून तुम्ही आपले वजन वाढवू शकता.