भूगोल
जमीन अनेक प्रकारची असते, जसे की:
- काळी जमीन: ही जमीन कापूस आणि इतर पिकांसाठी चांगली असते.
- लाल जमीन: ही जमीन तांदूळ आणि इतर पिकांसाठी चांगली असते.
- वाळुची जमीन: ही जमीन बाजरी आणि इतर पिकांसाठी चांगली असते.
जमिनीची धूप एक गंभीर समस्या आहे. जमिनीची धूप म्हणजे जमिनीचा थर वाहून जाणे. जमिनीची धूप अनेक कारणांमुळे होऊ शकते, जसे की अतिवृष्टी, वारा आणि मानवी क्रियाकलाप. जमिनीची धूप कमी करण्यासाठी आपण झाडे लावू शकतो आणि जमिनीची काळजी घेऊ शकतो.
अधिक माहितीसाठी, आपण खालील वेबसाइटला भेट देऊ शकता:
ग्रामीण आणि नागरी भागांमध्ये अनेक बाबतीत फरक आढळतो. काही प्रमुख भेद खालीलप्रमाणे आहेत:
- ग्रामीण: ग्रामीण भागातील जीवनशैली साधी असते. लोकांचे जीवन निसर्गावर अवलंबून असते. शेती हा प्रमुख व्यवसाय असतो.
- नागरी: नागरी भागातील जीवनशैली आधुनिक असते. लोकांचे जीवन वेगवान असते आणि ते विविध व्यवसायांमध्ये कार्यरत असतात.
- ग्रामीण: शेती आणि शेतीशी संबंधित व्यवसाय (पशुपालन, कुक्कुटपालन) हे प्रमुख असतात.
- नागरी: उद्योग, व्यापार, सेवा क्षेत्र (services), माहिती तंत्रज्ञान (information technology) इत्यादी व्यवसाय मोठ्या प्रमाणावर आढळतात.
- ग्रामीण: शिक्षण, आरोग्य, वाहतूक, दूरसंचार यांसारख्या सोयीसुविधांची उपलब्धता कमी असते.
- नागरी: या सर्व सोयीसुविधा सहज उपलब्ध असतात. शिक्षणासाठी शाळा-महाविद्यालये, उपचारांसाठी रुग्णालये, तसेच मनोरंजन आणि खरेदीसाठी अनेक पर्याय उपलब्ध असतात.
- ग्रामीण: लोकसंख्या कमी असते आणि घरांची घनता विरळ असते.
- नागरी: लोकसंख्या जास्त असते आणि घरांची घनता अधिक असते.
- ग्रामीण: प्रदूषण कमी असते, हवा आणि पाणी शुद्ध असतात. नैसर्गिक वातावरण अधिक असते.
- नागरी: प्रदूषण जास्त असते. वाहनांची आणि कारखान्यांची संख्या अधिक असल्यामुळे हवेची गुणवत्ता घटते.
- ग्रामीण: सामाजिक संबंध अधिक घनिष्ठ असतात. लोक एकमेकांना अधिक ओळखतात आणि सण-उत्सव एकत्रितपणे साजरे करतात.
- नागरी: सामाजिक संबंध औपचारिक (formal) स्वरूपाचे असतात. लोकांमध्ये जास्त जवळीक नसते.
अधिक माहितीसाठी आपण खालील संकेतस्थळांना भेट देऊ शकता:
लोकसंख्येतील बदलास कारणीभूत असणारे घटक खालीलप्रमाणे आहेत:
- जन्मदर: जन्मदर म्हणजे एका वर्षात दर हजार लोकसंख्येमागे जन्माला येणाऱ्या जिवंत बालकांची संख्या. जन्मदर वाढल्यास लोकसंख्या वाढते.
- मृत्यूदर: मृत्यूदर म्हणजे एका वर्षात दर हजार लोकसंख्येमागे होणाऱ्या मृत्यूंची संख्या. मृत्यूदर घटल्यास लोकसंख्या वाढते.
-
स्थलांतर: स्थलांतर म्हणजे लोकांचे एका ठिकाणाहून दुसऱ्या ठिकाणी जाणे. स्थलांतर दोन प्रकारचे असते:
- उत्प्रवास: लोकांचे एका ठिकाणाहून दुसऱ्या ठिकाणी कायमचे वास्तव्य करण्यासाठी जाणे.
- आगमन: लोकांचे दुसऱ्या ठिकाणाहून एका ठिकाणी कायमचे वास्तव्य करण्यासाठी येणे.
इतर घटक: याव्यतिरिक्त, सामाजिक, आर्थिक, राजकीय आणि पर्यावरणीय घटक देखील लोकसंख्येच्या बदलांवर परिणाम करतात.
अधिक माहितीसाठी, आपण खालील संकेतस्थळांना भेट देऊ शकता:
स्थानिक काश्मीरमध्ये श्रीनगर शहर वसलेले आहे. हे शहर झेलम नदीच्या काठी आणि दल सरोवराच्या जवळ आहे.
जागतिक प्रमाणवेळ (Coordinated Universal Time - UTC) ही शून्य अंश रेखावृत्तावर (0° longitude) ठरवली जाते. या रेखावृत्ताला ग्रीनविच रेखावृत्त (Greenwich Meridian) असेही म्हणतात. हे रेखावृत्त युनायटेड किंगडममधील ग्रीनविच वेधशाळेतून जाते.
ग्रीनविच रेखावृत्तावरील वेळेनुसार जगातील इतर ठिकाणच्या वेळा निश्चित केल्या जातात.
अधिक माहितीसाठी: