बँक सामंजस्य निवेदन हे एक महत्वाचे आर्थिक साधन आहे जे कंपनीच्या बँक खात्यातील शिल्लक आणि कंपनीच्या पुस्तकांतील शिल्लक यांच्यातील फरक स्पष्ट करते. हे दोन्ही नोंदी जुळवून ताळमेळ साधण्यास मदत करते.

सामंजस्य निवेदन तयार करण्याची प्रक्रिया:

1. 1. डेटा गोळा करा:

   • तुमच्या बँकेचे स्टेटमेंट घ्या.
   • तुमच्या कंपनीच्या रोख पुस्तकातील (Cash Book) नोंदी घ्या.

2. 2. तुलना करा:

   • बँक स्टेटमेंटमधील प्रत्येक जमा (Credit) आणि नावे (Debit) नोंदीची तुलना रोख पुस्तकातील नोंदीशी करा.
   • ज्या नोंदी जुळत नाहीत, त्या वेगळ्या ठेवा.

3. 3. फरकांची कारणे शोधा:

   फरकांची काही सामान्य कारणे खालीलप्रमाणे आहेत:

   • चेक जारी केले पण बँकेत जमा झाले नाहीत (Unpresented Cheques).
   • बँकेत जमा केलेले चेक अजून क्लिअर झाले नाहीत (Uncleared Cheques/Outstanding Deposits).
   • बँकेने आकारलेले शुल्क (Bank Charges).
   • बँकेने जमा केलेले व्याज (Interest credited by Bank).
   • रोख पुस्तकात नोंद नसलेल्या थेट जमा (Direct Deposits).
   • रोख पुस्तकात नोंद नसलेले थेट पेमेंट (Direct Payments).
   • चुका (Errors): रोख पुस्तक किंवा बँक स्टेटमेंटमध्ये काही चुका असू शकतात.

4. 4. सामंजस्य निवेदन तयार करा:

   सामंजस्य निवेदन दोन प्रकारे तयार केले जाऊ शकते:

   • पहिला प्रकार: रोख पुस्तकानुसार शिल्लक (Balance as per Cash Book) घेऊन सुरुवात करा आणि बँकेच्या स्टेटमेंटनुसार शिल्लक (Balance as per Bank Statement) मिळवा.
   • दुसरा प्रकार: बँक स्टेटमेंटनुसार शिल्लक घेऊन सुरुवात करा आणि रोख पुस्तकानुसार शिल्लक मिळवा.

5. 5. नोंदी समायोजित करा:

   • Unpresented Cheques: रोख पुस्तकानुसार शिल्लक मध्ये जोडा.
   • Uncleared Cheques: रोख पुस्तकानुसार शिल्लक मधून वजा करा.
   • Bank Charges: रोख पुस्तकानुसार शिल्लक मधून वजा करा.
   • Interest credited by Bank: रोख पुस्तकानुसार शिल्लक मध्ये जोडा.
   • Direct Deposits: रोख पुस्तकानुसार शिल्लक मध्ये जोडा.
   • Direct Payments: रोख पुस्तकानुसार शिल्लक मधून वजा करा.
   • Errors: आवश्यकतेनुसार रोख पुस्तक किंवा बँक स्टेटमेंटमध्ये सुधारणा करा.

6. 6. पडताळणी करा:

   • सर्व नोंदी व्यवस्थित तपासल्यानंतर, समायोजित केलेले रोख पुस्तकातील शिल्लक आणि बँक स्टेटमेंटमधील शिल्लक जुळायला हवी.
   • जर दोन्ही शिल्लक समान असतील, तर तुमचे सामंजस्य निवेदन योग्य आहे.

उदाहरण:

समजा, तुमच्या रोख पुस्तकानुसार बँकेतील शिल्लक रु. 10,000 आहे, पण बँक स्टेटमेंटनुसार शिल्लक रु. 12,000 आहे. तपासणी केल्यावर असे आढळले की रु. 3,000 चे चेक तुम्ही जारी केले, पण ते अजून बँकेत जमा झाले नाही, आणि बँकेने रु. 1,000 व्याज जमा केले आहे, ज्याची नोंद रोख पुस्तकात नाही.

सामंजस्य निवेदन खालीलप्रमाणे तयार होईल:

1. रोख पुस्तकानुसार शिल्लक: रु. 10,000
2. Unpresented Cheques: + रु. 3,000
3. बँकेने जमा केलेले व्याज: + रु. 1,000
4. बँक स्टेटमेंटनुसार शिल्लक: रु. 12,000

अशा प्रकारे, बँक सामंजस्य निवेदन तयार करून तुम्ही तुमच्या बँक खात्यातील आणि पुस्तकांतील नोंदी जुळवू शकता.