भारतातील राजकारण

भारतात आजपर्यंत 18महिला मुख्यमंत्री झाल्या.

भारतातील महिला मुख्यमंत्र्यांची यादी

मुख्यमंत्री हे भारतीय राज्याचे मुख्य कार्यकारी अधिकारी असतात . भारतीय संविधानानुसार , राज्यपाल हे राज्याचे कायदेशीर प्रमुख असतात, परंतु प्रत्यक्षात कार्यकारी अधिकार मुख्यमंत्र्यांकडे असतात . विधानसभेच्या निवडणुकांनंतर , राज्याचे राज्यपाल सहसा बहुमत असलेल्या पक्षाला (किंवा युतीला) सरकार स्थापन करण्यासाठी आमंत्रित करतात . राज्यपाल मुख्यमंत्र्यांची नियुक्ती करतात, ज्यांचे मंत्रीमंडळ एकत्रितपणे विधानसभेला जबाबदार असते . त्यांना विधानसभेचा विश्वास असल्याने, मुख्यमंत्र्यांचा कार्यकाळ पाच वर्षांचा असतो आणि त्यावर कोणत्याही मुदतीची मर्यादा नसते .

भारतातील विविध राज्ये आणि केंद्रशासित प्रदेशांमधील महिला मुख्यमंत्र्यांची संख्या दर्शविणारा नकाशा

१९६३ पासून भारतात १८ महिला मुख्यमंत्री आहेत. मुख्यमंत्री बनणाऱ्या पहिल्या महिला भारतीय राष्ट्रीय काँग्रेस पक्षाच्या सुचेता कृपलानी होत्या, ज्यांनी २ ऑक्टोबर १९६३ रोजी उत्तर प्रदेशच्या मुख्यमंत्री म्हणून शपथ घेतली . सर्वात जास्त काळ सेवा करणाऱ्या महिला मुख्यमंत्री भारतीय राष्ट्रीय काँग्रेसच्या शीला दीक्षित होत्या, ज्यांनी दिल्लीच्या मुख्यमंत्री म्हणून काम केले आणि पंधरा वर्षांहून अधिक काळ या पदावर राहिल्या. अखिल भारतीय अण्णा द्रविड मुन्नेत्र कळघमच्या माजी सरचिटणीस जे. जयललिता यांनी तामिळनाडूच्या मुख्यमंत्री म्हणून काम केले आणि त्यांचा दुसरा सर्वात जास्त काळचा कार्यकाळ आहे; २०१६ मध्ये त्यांच्या मृत्यूपर्यंत त्या या पदावर राहिल्या आणि पदावर असताना मृत्युमुखी पडणाऱ्या पहिल्या महिला मुख्यमंत्री ठरल्या, तर त्याच राज्याच्या आणि पक्षाच्या व्हीएन जानकी रामचंद्रन यांचा कार्यकाळ सर्वात कमी (फक्त २३ दिवस) आहे. भारतातील २८ राज्ये आणि ३ केंद्रशासित प्रदेशांपैकी फक्त १२ राज्ये आणि १ केंद्रशासित प्रदेशात महिला मुख्यमंत्री होत्या .

पश्चिम बंगालच्या ममता बॅनर्जी आणि दिल्लीच्या राष्ट्रीय राजधानी प्रदेशाच्या रेखा गुप्ता या भारतातील विद्यमान महिला मुख्यमंत्री आहेत.

कालक्रमानुसार यादी

संपादित करा

की

* विद्यमान मुख्यमंत्री

† पदावर असताना हत्या किंवा मृत्यू

आरईएस यांनी राजीनामा दिला

अविश्वास प्रस्तावानंतर एनसीने राजीनामा दिला

  आप (१) अण्णाद्रमुक (२) एआयटीसी (१) बसपा (१) भाजप (५) आयएनसी (५) जेकेपीडीपी (१) एमजीपी (१) राजद (१)

नाही. पोर्ट्रेट नाव

(जन्म - मृत्यू)

पदाचा कालावधी राज्य/केंद्रशासित प्रदेश राजकीय पक्ष [ अ ]

पदभार स्वीकारला ऑफिस सोडले कार्यालयात वेळ

१ सुचेता कृपलानी

(1908-1974) २ ऑक्टोबर १९६३ १३ मार्च १९६७ ३ वर्षे, १६२ दिवस उत्तर प्रदेश भारतीय राष्ट्रीय काँग्रेस 

२ नंदिनी सत्पथी

(1931-2006) १४ जून १९७२ १६ डिसेंबर १९७६ [RES] ४ वर्षे, १८५ दिवस ओडिशा

३ शशिकला काकोडकर

(1935-2016) १२ ऑगस्ट १९७३ २७ एप्रिल १९७९ ५ वर्षे, २५८ दिवस गोवा महाराष्ट्रवादी गोमंतक पक्ष 

४ अन्वारा तैमूर

(१९३६–२०२०) ६ डिसेंबर १९८० ३० जून १९८१ २०६ दिवस आसाम भारतीय राष्ट्रीय काँग्रेस 

५ व्ही.एन. जानकी रामचंद्रन

(1923-1996) ७ जानेवारी १९८८ ३० जानेवारी १९८८ २३ दिवस तामिळनाडू अखिल भारतीय अण्णा द्रविड मुनेत्र कळघम 

६ जे. जयललिता

(१९४८–२०१६) २४ जून १९९१ १२ मे १९९६ १४ वर्षे, १२४ दिवस

१४ मे २००१ २१ सप्टेंबर २००१ [RES]

२ मार्च २००२ १२ मे २००६

१६ मे २०११ २७ सप्टेंबर २०१४

२३ मे २०१५ ५ डिसेंबर २०१६ [†]

७ मायावती

( जन्म १९५६) १३ जून १९९५ १८ ऑक्टोबर १९९५ ७ वर्षे, ५ दिवस उत्तर प्रदेश बहुजन समाज पक्ष 

२१ मार्च १९९७ २१ सप्टेंबर १९९७ [RES]

३ मे २००२ २९ ऑगस्ट २००३ [RES]

१३ मे २००७ १५ मार्च २०१२

८ राजिंदर कौर भट्टल

( जन्म १९४५) २१ नोव्हेंबर १९९६ १२ फेब्रुवारी १९९७ ८३ दिवस पंजाब भारतीय राष्ट्रीय काँग्रेस 

९ राबडी देवी

( जन्म १९५५) २५ जुलै १९९७ ११ फेब्रुवारी १९९९ ७ वर्षे, १९० दिवस बिहार राष्ट्रीय जनता दल 

९ मार्च १९९९ २ मार्च २००० [RES]

११ मार्च २००० ६ मार्च २००५

१० सुषमा स्वराज

(१९५२-२०१९) १२ ऑक्टोबर १९९८ ३ डिसेंबर १९९८ ५२ दिवस दिल्लीचा राष्ट्रीय राजधानी प्रदेश भारतीय जनता पक्ष 

११ शीला दीक्षित

(१९३८–२०१९) ३ डिसेंबर १९९८ २८ डिसेंबर २०१३ १५ वर्षे, २५ दिवस भारतीय राष्ट्रीय काँग्रेस 

१२ उमा भारती

( जन्म १९५९) ८ डिसेंबर २००३ २३ ऑगस्ट २००४ [RES] २५९ दिवस मध्य प्रदेश भारतीय जनता पक्ष 

१३ वसुंधरा राजे

( जन्म १९५३) ८ डिसेंबर २००३ १३ डिसेंबर २००८ १० वर्षे, ९ दिवस राजस्थान

१३ डिसेंबर २०१३ १७ डिसेंबर २०१८

१४ ममता बॅनर्जी *

( जन्म १९५५) २० मे २०११ विद्यमान १३ वर्षे, ३२९ दिवस पश्चिम बंगाल अखिल भारतीय तृणमूल काँग्रेस 

१५ आनंदीबेन पटेल

( जन्म १९४१) २२ मे २०१४ ७ ऑगस्ट २०१६ [RES] २ वर्षे, ७७ दिवस गुजरात भारतीय जनता पक्ष 

१६ मेहबूबा मुफ्ती

( जन्म १९५९) ४ एप्रिल २०१६ १९ जून २०१८ २ वर्षे, ७६ दिवस जम्मू आणि काश्मीर जम्मू आणि काश्मीर पीपल्स डेमोक्रॅटिक पार्टी 

१७ अतिशी

( जन्म १९८१) २१ सप्टेंबर २०२४ २० फेब्रुवारी २०२५ १५२ दिवस दिल्लीचा राष्ट्रीय राजधानी प्रदेश आम आदमी पार्टी 

१८ रेखा गुप्ता *

( जन्म १९७४) २० फेब्रुवारी २०२५ विद्यमान ५३ दिवस भारतीय जनता पक्ष