आदिवासी
आदिवासी समाजाची संरचना अनेक घटकांनी मिळून बनलेली असते. यात प्रामुख्याने खालील गोष्टींचा समावेश होतो:
- कुटुंब आणि नातेसंबंध: आदिवासी समाजांमध्ये कुटुंब आणि नातेसंबंधांना खूप महत्त्व दिले जाते.extended family system (विस्तारित कुटुंब पद्धती) अनेक ठिकाणी आढळते.
- गाव आणि वस्ती: आदिवासींची गावे सहसा लहान असतात आणि वस्तींमध्ये विभागलेली असतात. प्रत्येक वस्तीचे स्वतःचे महत्त्व असते.
- वंश आणि कुळ: आदिवासी समाजात वंश आणि कुळाला खूप मान दिला जातो. वंशानुसार लोकांची ओळख ठरते आणि सामाजिक संबंध निश्चित होतात.
- सामाजिक stratification (स्तरीकरण): काही आदिवासी समुदायांमध्ये सामाजिक स्तरीकरण आढळते.
- पंचायत आणि council (परिषद): अनेक आदिवासी गावांमध्ये स्वतःची पंचायत किंवा परिषद असते, जी गावातील समस्या आणि वाद सोडवते.
- धर्म आणि श्रद्धा: आदिवासी समाजाचा धर्म निसर्गावर आधारित असतो. ते निसर्गाची पूजा करतात आणि त्यांच्या श्रद्धा, परंपरा विशिष्ट असतात.
- अर्थव्यवस्था: बहुतेक आदिवासी समुदाय शेती, शिकार आणि वनोपजावर अवलंबून असतात.
आदिवासी समाजाची संरचना गुंतागुंतीची असते आणि ती प्रदेशानुसार बदलते. प्रत्येक समुदायाची स्वतःची वेगळी ओळख आणि परंपरा असते.
अधिक माहितीसाठी, आपण खालील संकेतस्थळांना भेट देऊ शकता:
आदिवासी साहित्य समीक्षकांबद्दल माहिती:
- डॉ.शरद बाविस्कर:
डॉ.शरद बाविस्कर हे एक महत्त्वाचे आदिवासी साहित्य समीक्षक आहेत. त्यांनी आदिवासी साहित्यावर अनेक लेख लिहिले आहेत. 'आदिवासी साहित्य: स्वरूप आणि समीक्षा' हे त्यांचे महत्त्वाचे पुस्तक आहे.
- डॉ.गंगाधर पानतावणे:
डॉ.गंगाधर पानतावणे हे दलित साहित्याचे अभ्यासक असले तरी त्यांनी आदिवासी साहित्यावरही महत्त्वपूर्ण लेखन केले आहे.
- डॉ. विश्वास वळवी:
डॉ. विश्वास वळवी हे आदिवासी साहित्याचे अभ्यासक आणि समीक्षक आहेत. त्यांनी आदिवासी जीवनावर आणि संस्कृतीवर आधारित अनेक लेख लिहिले आहेत.
- Kishor Sant:
किशोर स Sant is a renowned Adivasi activist and writer. He has written extensively on Adivasi issues and literature.
या व्यतिरिक्त, अनेक आदिवासी लेखक आणि अभ्यासक आहेत जे आदिवासी साहित्यावर समीक्षात्मक लेखन करतात.
तुम्ही आणखी काही विशिष्ट साहित्यिकांबद्दल किंवा पुस्तकांविषयी माहिती हवी असल्यास, कृपया तपशील द्या.
मानसिक आजार (Mental disorder) म्हणजे आपल्या विचार, भावना, वर्तन आणि कार्यांवर परिणाम करणारी एक वैद्यकीय स्थिती आहे. हे आजार ताण, आनुवंशिकता, मेंदूतील रासायनिक असंतुलन आणि बालपणीचे आघात यांसारख्या अनेक कारणांमुळे होऊ शकतात.
मानसिक आजारांची काही सामान्य लक्षणे:
- सतत दु:खी किंवा निराश वाटणे
- अति भीती किंवा चिंता वाटणे
- झोपायला त्रास होणे किंवा खूप जास्त झोप येणे
- वजन कमी होणे किंवा वाढणे
- एकाग्रता कमी होणे
- मरणाचे विचार येणे
- सामाजिक संबंधांपासून दूर राहणे
काही सामान्य मानसिक आजार:
- नैराश्य (Depression): सतत उदास वाटणे, निराश वाटणे, आणि जीवनातील आनंदावरची भावना कमी होणे. NHS-नैराश्य
- चिंता विकार (Anxiety disorders): अत्यधिक चिंता आणि भीती वाटणे, ज्यामुळे दैनंदिन जीवन विस्कळीत होते. NHS-चिंता विकार
- द्विध्रुवीय विकार (Bipolar disorder): मनःस्थितीत तीव्र बदल होणे, ज्यात उच्च (Mania) आणि निम्न (Depression) अवस्थांचा समावेश असतो.NHS- द्विध्रुवीय विकार
- स्किझोफ्रेनिया (Schizophrenia): हे एक गंभीर मानसिक disorder आहे, ज्यात व्यक्तीला वास्तवतेचा अनुभव वेगळ्या प्रकारे येतो. NHS- स्किझोफ्रेनिया
उपचार: मानसिक आजारांवर उपचार उपलब्ध आहेत आणि त्यात औषधोपचार, मानसोपचार (psychotherapy), आणि जीवनशैलीतील बदल यांचा समावेश असू शकतो.
जर तुम्हाला किंवा तुमच्या ओळखीच्या व्यक्तीला मानसिक आजाराची लक्षणे जाणवत असतील, तर कृपया डॉक्टरांचा किंवा मानसिक आरोग्य व्यावसायिकांचा सल्ला घ्या.
Disclaimer: ही माहिती केवळ सामान्य ज्ञानासाठी आहे आणि वैद्यकीय सल्ला म्हणून मानली जाऊ नये.
गोविंद सदाशिव घury्ये यांनी आदिवासींना 'मागासलेले हिंदू' असे म्हटले. घury्ये हे भारतीय समाजशास्त्रज्ञ होते आणि त्यांनी भारतातील जात आणि वांशिक संबंधांवर महत्त्वपूर्ण काम केले. त्यांनी आदिवासी समुदायांना हिंदू समाजाचा भाग मानले, परंतु ते 'मागासलेले' आहेत, असे प्रतिपादन केले.
गोविंद सदाशिव घury्ये यांनी 1943 साली 'The Aborigines - so called and Their Future' नावाचे पुस्तक लिहिले.
त्यांच्या या पुस्तकानंतर बरीच वर्षे उलटली आहेत.
उदाहरणार्थ, 2023 नुसार, 1943 पासून 80 वर्षे झाली आहेत.
अधिक माहितीसाठी आपण खालील संकेतस्थळांना भेट देऊ शकता:
गडचिरोली जिल्ह्यातील धानोरा जवळ गोंड आदिवासींचे 'मेंढा-लेखा' नावाचे गाव आहे.
हे गाव विशेषतः खालील गोष्टींसाठी ओळखले जाते:
- सामुदायिक वन व्यवस्थापन: या गावाने पारंपरिक पद्धतीने वनांचे व्यवस्थापन करून जैवविविधता जतन केली आहे.
- ग्रामसभा: ग्रामसभेला या गावाने सर्वाधिक महत्त्व दिले आहे.
- आत्मनिर्भरता: मेंढा-लेखा गावाने शासकीय योजनांवर अवलंबून न राहता स्वतःच्या संसाधनांचा वापर करून विकास साधला आहे.
अधिक माहितीसाठी, आपण खालील संकेतस्थळांना भेट देऊ शकता:
सातपुडा पर्वतातील सर्वात उंच शिखर धूपगड आहे.
धूपगड हे मध्य प्रदेश राज्यातील पचमढी येथे स्थित आहे. याची उंची सुमारे 1,352 मीटर (4,436 फूट) आहे.
हे शिखर सातपुडा पर्वतरांगेतील सर्वात उंच शिखर असून येथे दरवर्षी अनेक पर्यटक भेट देतात.
अधिक माहितीसाठी आपण खालील संकेतस्थळाला भेट देऊ शकता: