टपाल

1977 मध्ये भारत सरकारने 'ग्रामीण पाणीपुरवठा' (Rural Water Supply) या विषयावर आधारित टपाल तिकीट जारी केले.

हे तिकीट ग्रामीण भागातील लोकांना स्वच्छ पाणीपुरवठा करण्याच्या महत्त्वाकांक्षी योजनेला समर्पित होते.

यामध्ये पाण्याचे महत्त्व आणि ग्रामीण जीवनात स्वच्छ पाण्यामुळे होणारे फायदे दर्शविले होते.

तुम्ही याबद्दल अधिक माहिती भारतीय पोस्ट विभागाच्या वेबसाइटवर (https://www.indiapost.gov.in/) पाहू शकता.

भारतीय टपाल खात्याचे खालील विभाग आहेत:

1. मेल ऑपरेशन्स (Mail Operations): पत्रे, पाकीटे आणि पार्सल (parcels) गोळा करणे, त्यांची क्रमवारी लावणे आणि वितरित करणे हे या विभागाचे काम आहे.
2. बँकिंग आणि वित्तीय सेवा (Banking and Financial Services): हा विभाग बचत खाती (saving accounts), मुदत ठेव योजना (fixed deposit schemes) आणि मनी ट्रान्सफर (money transfer) सेवा यांसारख्या बँकिंग (banking) आणि वित्तीय सेवा पुरवतो.
3. पोस्टल लाईफ इन्शुरन्स (Postal Life Insurance): हा विभाग केंद्र आणि राज्य सरकारचे (state government) कर्मचारी आणि इतर लोकांसाठी जीवन विमा योजना (life insurance plans) पुरवतो.
4. स्टॅम्प्स आणि फिलॅटेली (Stamps and Philately): हा विभाग विविध प्रकारचे पोस्टेज स्टॅम्प्स (postage stamps) आणि फिलॅटेली उत्पादने (philately products) जारी करतो आणि त्यांची विक्री करतो.
5. व्यवसाय विकास (Business Development): हा विभाग टपाल खात्याच्या व्यवसायाचा विकास आणि वाढ सुनिश्चित करतो.
6. तंत्रज्ञान (Technology): हा विभाग टपाल खात्याच्या माहिती तंत्रज्ञान (information technology) आणि इतर तांत्रिक गरजा पूर्ण करतो.
7. मनुष्यबळ (Human Resources): हा विभाग कर्मचाऱ्यांची भरती (recruitment), प्रशिक्षण (training) आणि व्यवस्थापन (management) करतो.

हे सर्व विभाग एकत्रितपणे काम करून भारतीय टपाल खात्याला(Indian Postal Department) लोकाभिमुख सेवा पुरवण्यास मदत करतात.

• ऐतिहासिक घटनांचे चित्रण: टपाल तिकिटांवर भारताच्या इतिहासातील महत्त्वाच्या घटना, लढाया आणि व्यक्ती रेखाटल्या जातात.

  उदाहरणार्थ:

  1. 1857 चा सिपाही विद्रोह
  2. भारताचे स्वातंत्र्य
• थोर व्यक्तींचा सन्मान:

  टपाल तिकिटांवर महात्मा गांधी, सरदार वल्लभभाई पटेल,Subhash Chandra Bose यांसारख्या थोर नेत्यांना आणि समाजसुधारकांना आदराने स्थान दिले जाते.

• कला आणि वास्तुकला:

  भारतीय कला आणि वास्तुकलेची झलक टपाल तिकिटांवर दिसते. यामध्ये Taj Mahal , Ajanta Caves यांचा समावेश होतो.

• नैसर्गिक सौंदर्य आणि वन्यजीव:

  भारतातील विविध प्रदेशांमधील निसर्गरम्य दृश्ये आणि वन्यजीव टपाल तिकिटांवर दर्शविले जातात.

• सांस्कृतिक उत्सव आणि परंपरा:

  टपाल तिकिटांवर दिवाळी, होळी, ईद यांसारख्या सांस्कृतिक उत्सवांचे आणि परंपरांचे चित्रण असते, जे भारताच्या विविधतेचे प्रतीक आहे.

• भाषा आणि साहित्य:

  भारतीय भाषा आणि साहित्याचा वारसा दर्शवण्यासाठी टपाल तिकिटांचा उपयोग होतो. कवी, लेखक आणि साहित्यकृती यांवर आधारित तिकीट प्रकाशित केले जातात.

या प्रकारे टपाल तिकीट हे भारतीय संस्कृती, इतिहास आणि परंपरा जतन करण्याचे महत्त्वाचे माध्यम आहे.