गुन्हा

एकाच गुन्ह्यासाठी दोन वेळा शिक्षा देण्यास मनाई आहे.

भारतीय संविधानातील कलम २०(२) नुसार, कोणत्याही व्यक्तीला एकाच गुन्ह्यासाठी एकापेक्षा जास्त वेळा शिक्षा दिली जाऊ शकत नाही.

या कलमाचा उद्देश हा व्यक्तीला अनावश्यक त्रास आणि मनमानी शिक्षेपासून वाचवणे आहे.

फोन रेकाॅडिंग करणे गुन्हा आहे.

तुम्ही एखाद्याशी फोन वर संभाषण करीत असतांना कॉल रेकॉर्ड करणे हा कायद्याने गुन्हाच असून एखाद्याच्या परवानगी शिवाय केलेल्या फोन    रेकाॅडिंग केल्यामुळे गोपनीयतेच्या मूलभूत अधिकारांचे उल्लंघन होतं असल्याने कॉल रेकॉर्ड करणे हे भारतीय राज्यघटनेच्या अनुच्छेद २१मधील घटनात्मक अधिकाराचे उल्लंघन आहे. एका प्रकरणात याबाबत स्पष्टीकरण देतांना दिल्ली उच्च न्यायालयाने  फोन रेकाॅडिंग करणे गुन्हा असल्याचे अधोरेखित केलं आहे.

 

माहिती तंत्रज्ञान कायद्याच्या कलम ७२

 

कॉल रेकॉर्डिंग आज खूप सोपे आहे. गुगल प्ले स्टोअरवर अनेक App सापडतील, अगदी सहज कॉल रेकॉर्डिंग App मोफत उपलब्ध करून दिले आहेत. आपले संभाषण समोरच्याला न कळवता रेकॉर्ड करून ते सोशल मीडियावर किंवा स्वतःच्या मित्रांना पाठवण्याची सवयही अनेकांना असते. मग रेकॉर्ड केलेला कॉल मुलाचा असो की मुलीचा. कारण आपल्यापैकी बहुतेकांना हे बेकायदेशीर आहे हे देखील माहित नाही.

 

 

जर तुम्हाला असे वाटत असेल की कोणीतरी तुमचे संभाषण रेकॉर्ड करत आहे ज्यामुळे तुमची प्रतिष्ठा, गोपनीयतेला हानी पोहोचू शकते किंवा फक्त याच उद्देशाने तो तुमचे संभाषण रेकॉर्ड करत असेल तर तुम्ही त्याच्या विरुद्ध पोलिसात गुन्हा दाखल करू शकता कारण तुमच्या मूलभूत अधिकाराचे उल्लंघन झाले आहे, त्यामुळे तुम्ही मानवी हक्क आयोगाकडे जाऊ शकता.

 

.

 

 

 

हायकोर्टाने असेही म्हटले आहे की, एखाद्या अधिकाऱ्याने ‘आयटी कायदा किंवा त्याखालील नियमांनुसार मिळालेले इलेक्ट्रॉनिक रेकॉर्ड (संभाषण, कॉल डिटेल्स, मेल, मेसेज) संमतीशिवाय दुसऱ्या व्यक्तिला देणे, हा माहिती तंत्रज्ञान कायद्याच्या कलम ७२ नुसार गुन्हा आहे.

 

 

एखाद्याच्या संमतीशिवाय फोन टॅप करणे किंवा कॉल रेकॉर्ड करणे हे गोपनीयतेचे उल्लंघन आहे. घटनेच्या अनुच्छेद २१नुसार निहीत गोपनीयतेच्या अधिकाराप्रमाणे फोन कॉल रेकॉर्ड करता येत नाही. केवळ संबंधित व्यक्तींच्या संमतीनेच अशा प्रकारची कृती केली जाऊ शकते. संमतीशिवाय फोन टॅप करणे आणि रेकॉर्ड करणे, हे भारतीय टेलिग्राफ कायदा आणि भारतीय वायरलेस टेलिग्राफी कायद्याच्या विविध कलमांतर्गत दंडनीय अपराध आहे.

भारतातील कायद्यानुसार, एखाद्या स्त्रीला तिचा नवरा संसाराला मदत व्हावी म्हणून नोकरी करायला लावणे हा गुन्हा नाही. भारतीय दंड संहिता (Indian Penal Code) किंवा इतर कोणत्याही कायद्यात असे नमूद केलेले नाही की नवऱ्याने बायकोला नोकरी करण्यास भाग पाडणे हा गुन्हा आहे.

तथापि, काही गोष्टी लक्षात घेणे आवश्यक आहे:

1. मर्जीविरुद्ध दबाव: जर नवरा बायकोवर नोकरी करण्यासाठी दबाव टाकत असेल, तिला मानसिक त्रास देत असेल किंवा शारीरिक हिंसा करत असेल, तर ती गोष्ट गुन्हा ठरू शकते. या परिस्थितीत, पत्नी पोलिसात तक्रार दाखल करू शकते आणि नवऱ्याविरुद्ध कायदेशीर कारवाई करू शकते. हुंडा मागणीसाठी दबाव आणल्यास तो देखील गुन्हा आहे.
2. स्त्रीचाchoice (निवड): भारतीय संविधानानुसार, प्रत्येक स्त्रीला स्वतःच्या जीवनातील निर्णय घेण्याचा अधिकार आहे. तिला नोकरी करायची आहे की नाही, हे ठरवण्याचा पूर्ण अधिकार आहे. नवऱ्याने तिच्या इच्छेविरुद्ध तिला नोकरी करण्यास भाग पाडणे हे तिच्या मूलभूत हक्कांचे उल्लंघन ठरू शकते.
3. कौटुंबिक हिंसाचार: कौटुंबिक हिंसाचार कायद्यानुसार, जर नवऱ्याच्या वागणुकीमुळे पत्नीला शारीरिक किंवा मानसिक त्रास होत असेल, तर ती त्या कायद्या अंतर्गत संरक्षण मागू शकते.

निष्कर्ष:

नवऱ्याने बायकोला नोकरी करायला लावणे हे कायद्याने गुन्हा नाही, पण जर तो तिच्या मर्जीविरुद्ध असेल, तिला त्रासदायक ठरत असेल, तर ती बाई कायद्याची मदत घेऊ शकते.

अधिक माहितीसाठी काही उपयुक्त स्रोत:

• Compelling wife to earn is mental cruelty? हे Lawyersclubindia.com वरील एक आर्टिकल आहे.
• कौटुंबिक हिंसाचार कायदा, 2005 (Protection of Women from Domestic Violence Act, 2005)

सरकारविरोधात भाषण किंवा मेसेज केल्याने गुन्हा होतो का?

या प्रश्नाचे उत्तर अनेक गोष्टींवर अवलंबून असते, जसे की भाषणाचा किंवा मेसेजचा उद्देश काय होता, तो कोठे केला गेला आणि त्यातून काय परिणाम झाला.

गुन्हा कधी होऊ शकतो:

• राजद्रोह (Sedition): जर भाषणातून किंवा मेसेजमधून सरकारविरुद्ध हिंसा भडकवण्याचा किंवा लोकांना सरकार उलथून टाकण्यास प्रवृत्त करण्याचा प्रयत्न केला गेला, तर तो राजद्रोह मानला जाऊ शकतो. भारतीय दंड विधान (IPC) च्या कलम 124A अंतर्गत हा गुन्हा आहे.
• कलम 153A: जर भाषण किंवा मेसेज धार्मिक, वांशिक, भाषिक किंवा प्रादेशिक गटांमध्ये शत्रुत्व वाढवणारा असेल, तर IPC च्या कलम 153A अंतर्गत गुन्हा दाखल होऊ शकतो.
• कलम 505: जर भाषणातून किंवा मेसेजमधून सार्वजनिक ठिकाणी भीती किंवा दहशत निर्माण करण्याचा प्रयत्न केला गेला, तर IPC च्या कलम 505 अंतर्गत गुन्हा दाखल होऊ शकतो.
• सायबर गुन्हे (Cyber Crimes): जर सोशल मीडियावर चुकीचे किंवा मानहानीकारक मेसेज पसरवले, ज्यामुळे समाजात अशांतता निर्माण होऊ शकते, तर माहिती तंत्रज्ञान कायद्यानुसार (Information Technology Act) गुन्हा दाखल होऊ शकतो.

गुन्हा कधी होऊ शकत नाही:

• Kritikacha अधिकार: लोकशाहीमध्ये सरकारवर टीका करण्याचा अधिकार आहे. फक्त टीका करणे किंवा सरकारविरोधी विचार व्यक्त करणे गुन्हा नाही, जोपर्यंत त्यातून हिंसा भडकवण्याचा किंवा सार्वजनिक शांतता भंग करण्याचा प्रयत्न होत नाही.
• अभिव्यक्ती स्वातंत्र्य: भारतीय संविधानाच्या अनुच्छेद 19(1)(a) अंतर्गत प्रत्येक नागरिकाला विचार आणि अभिव्यक्ती स्वातंत्र्य आहे. याचा अर्थ असा आहे की कोणताही नागरिक आपले मत व्यक्त करू शकतो, परंतु ते स्वातंत्र्य अमर्यादित नाही. त्यावर काही निर्बंध आहेत.

निष्कर्ष:

सरकारविरोधात भाषण किंवा मेसेज करणे हे कायद्याचे उल्लंघन आहे की नाही, हे त्या भाषणाची किंवा मेसेजची सामग्री, संदर्भ आणि परिणामांवर अवलंबून असते.

Disclaimer: हे केवळ सामान्य माहितीसाठी आहे आणि कायदेशीर सल्ला नाही. अधिक माहितीसाठी वकिलाचा सल्ला घ्या.

गणिताच्या परीक्षेत 40+40*0+1=? या गणिताचे उत्तर:

स्पष्टीकरण:

उत्तर: 41

कथानिवेदकाच्या मते अनूकडे डॉक्टर होण्यासाठी असलेले गुण खालीलप्रमाणे:

• संशोधक वृत्ती: अनूमध्ये नवीन गोष्टी शिकण्याची आणि शोधण्याची तीव्र इच्छा आहे.
• वैज्ञानिक दृष्टिकोन: तिच्याकडे विज्ञान विषयाकडे बघण्याचा एक विशिष्ट दृष्टिकोन आहे, जो तिला डॉक्टर बनण्यास मदत करेल.
• समर्पित स्वभाव: अनू अत्यंत समर्पित आहे आणि ध्येय साध्य करण्यासाठी कठोर परिश्रम करण्याची तिची तयारी आहे.
• कुशल: ती अत्यंत हुशार आहे आणि तिला गोष्टी लवकर समजतात.
• संवेदनशील: अनू लोकांबद्दल संवेदनशील आहे आणि तिला त्यांची काळजी आहे.

या गुणांमुळे अनू एक चांगली डॉक्टर होऊ शकते, असे कथानिवेदकाला वाटते.