
बँक स्पर्धा परीक्षा
सुट्ट्या:
- प्रासंगिक रजा (Casual Leave): साधारणपणे वर्षाला १२ दिवस प्रासंगिक रजा मिळते.
- वैद्यकीय रजा (Medical Leave): आजारपणामुळे रजा घ्यावी लागल्यास वर्षाला १५ दिवसांपर्यंत वैद्यकीय रजा मिळू शकते.
- अर्जित रजा (Earned Leave): तुमच्या कामाच्या वर्षांनुसार अर्जित रजा जमा होते.
- सार्वजनिक सुट्ट्या (Public Holidays): बँकेच्या सार्वजनिक सुट्ट्या मिळतात.
IBPS RRB PO च्या सवलती आणि सुविधा:
- पगार (Salary): IBPS RRB PO चा पगार जवळपास 50,000 ते 55,000 रुपये प्रति महिना असतो, ज्यात मूळ वेतन, महागाई भत्ता (Dearness Allowance), घरभाडे भत्ता (House Rent Allowance) आणि इतर भत्ते समाविष्ट असतात.
- भत्ते (Allowances):
- महागाई भत्ता (Dearness Allowance)
- घरभाडे भत्ता (House Rent Allowance)
- विशेष भत्ता (Special Allowance)
- निवृत्ती योजना (Retirement Benefits):
- निवृत्तीवेतन (Pension)
- ग्रॅच्युइटी (Gratuity)
- भविष्य निर्वाह निधी (Provident Fund)
- कर्ज सुविधा (Loan Facilities): तुम्हाला कमी व्याजदरात गृहकर्ज (Home Loan), वाहन कर्ज (Vehicle Loan) आणि वैयक्तिक कर्ज (Personal Loan) मिळू शकते.
- वैद्यकीय सुविधा (Medical Facilities): बँकेतर्फे तुम्हाला आणि तुमच्या कुटुंबासाठी वैद्यकीय विमा मिळतो.
- इतर सुविधा (Other Benefits): प्रवास भत्ता, वृत्तपत्र भत्ता, फर्निचर भत्ता, इत्यादी सुविधा मिळू शकतात.
टीप:
- सुट्ट्या आणि सवलती बँकेनुसार थोड्याफार बदलू शकतात. त्यामुळे, नेमणूक झाल्यानंतर बँकेच्या नियमांनुसार माहिती घेणे अधिक योग्य राहील.
बँक क्षेत्राशी संबंधित नसलेली संकल्पना 'खते'[Fertilizers] आहे.
इतर पर्याय बँक क्षेत्राशी संबंधित आहेत:
- CRR (Cash Reserve Ratio): बँकांना त्यांच्या एकूण ठेवींपैकी काही भाग रिझर्व्ह बँक ऑफ इंडियाकडे (RBI) ठेवावा लागतो.
- NPAs (Non-Performing Assets): जेव्हा कर्जाची परतफेड ठराविक वेळेत होत नाही, तेव्हा ती NPA म्हणून गणली जाते.
- SLR (Statutory Liquidity Ratio): बँकांना त्यांच्या एकूण ठेवींपैकी काही भाग सरकारी रोख्यांमध्ये (Government Securities) ठेवावा लागतो.
खते शेतीसाठी आवश्यक आहेत, त्यामुळे ती बँक क्षेत्राशी संबंधित नाहीत.
-
रोख पुस्तकातील शिल्लक (Balance as per Cash Book):
- तुमच्या रोख पुस्तकानुसार बँकेतील शिल्लक रक्कमेची नोंद करा.
- रोख पुस्तक हे तुमच्या व्यवसायाच्या जमा-खर्चाचे रेकॉर्ड असते.
-
बँक स्टेटमेंटमधील शिल्लक (Balance as per Bank Statement):
- बँकेने दिलेल्या स्टेटमेंटमधील शिल्लक रक्कम नोंदवा.
- हे स्टेटमेंट बँकेतील तुमच्या खात्यातील जमा आणि खर्चाचा तपशील दर्शवते.
-
जुळवणी करणे:
- चेक्स अजून बँकेत जमा न झालेले (Unpresented Cheques): तुम्ही जारी केलेले चेक जे अजून बँकेत जमा झालेले नाहीत, ते बँक स्टेटमेंटमधील शिल्लक रक्कमेमध्ये Add करा.
- बँकेत जमा केलेले पण क्रेडिट न झालेले चेक (Uncleared Cheques): तुम्ही बँकेत भरलेले चेक जे अजून तुमच्या खात्यात जमा झालेले नाहीत, ते रोख पुस्तकातील शिल्लक रक्कमेतून वजा करा.
- बँकेने आकारलेले शुल्क (Bank Charges): बँकेने तुमच्या खात्यावर लावलेले शुल्क जसे की SMS चार्ज, ते रोख पुस्तकातील शिल्लक रक्कमेतून वजा करा.
- बँकेत जमा झालेले व्याज (Interest Credited by Bank): बँकेने तुमच्या खात्यात जमा केलेले व्याज रोख पुस्तकातील शिल्लक रक्कमेमध्ये Add करा.
- थेट जमा (Direct Deposits): तुमच्या खात्यात थेट जमा झालेली रक्कम, जी रोख पुस्तकात नोंदवली गेली नाही, ती रोख पुस्तकातील शिल्लक रक्कमेमध्ये Add करा.
- थेट देयके (Direct Payments): बँकेने तुमच्या सूचनेनुसार केलेले पेमेंट, जे रोख पुस्तकात नोंदवले गेले नाही, ते रोख पुस्तकातील शिल्लक रक्कमेतून वजा करा.
- त्रुटी (Errors): रोख पुस्तक किंवा बँक स्टेटमेंटमध्ये काही त्रुटी आढळल्यास त्यांची नोंद घेऊन आवश्यक समायोजन करा.
-
अंतिम शिल्लक (Adjusted Balance):
- वरील सर्व नोंदी आणि समायोजन केल्यानंतर, रोख पुस्तकातील आणि बँक स्टेटमेंटमधील अंतिम शिल्लक जुळली पाहिजे.
- जर अंतिम शिल्लक जुळत नसेल, तर त्रुटी शोधून त्या दुरुस्त करा.
नाही, कोणतीही बँक खातेदाराला न विचारता खात्यातून परस्पर रक्कम काढून कोणतीही पॉलिसी काढू शकत नाही. भारतीय रिझर्व्ह बँक (RBI) च्या नियमांनुसार, बँकेला असे করিবারचा अधिकार नाही. खातेदाराच्या परवानगीशिवाय बँकेने असे केल्यास, तो नियमांचे उल्लंघन आहे.
- परवानगी आवश्यक: कोणत्याही प्रकारची पॉलिसी काढण्यासाठी किंवा खात्यातून पैसे काढण्यासाठी खातेदाराची लेखी परवानगी (written consent) आवश्यक आहे.
- नियमांचे उल्लंघन: बँकेने परवानगीशिवाय पैसे काढल्यास, ते RBI च्या नियमांचे उल्लंघन ठरते.
- तक्रार दाखल करण्याचा अधिकार: खातेदाराला बँकेच्या विरोधात तक्रार दाखल करण्याचा अधिकार आहे.
- बँकेकडे तक्रार: सर्वप्रथम बँकेच्या शाखेत किंवा ग्राहक सेवा विभागात तक्रार नोंदवा.
- बँकिंग लोकपाल (Banking Ombudsman): जर बँकेने तक्रारीचे निवारण केले नाही, तर आपण बँकिंग लोकपाल यांच्याकडे तक्रार करू शकता. बँकिंग लोकपाल योजना
- ग्राहक न्यायालय (Consumer Court): आपण ग्राहक न्यायालयात देखील दाद मागू शकता.
त्यामुळे, कोणत्याही बँकेने आपल्या खात्यातून परस्पर पैसे काढल्यास, त्वरित तक्रार दाखल करा आणि आपल्या हक्कांचे संरक्षण करा.
1. बँकेत जा: तुमच्या बँकेच्या शाखेत जा जिथे तुमचे खाते आहे.
2. अधिकाऱ्याशी बोला: बँकेतील अधिकाऱ्याशी संपर्क साधा आणि त्यांना तुमच्या समस्येबद्दल सांगा की तुमचे पासबुक हरवले आहे आणि तुम्हाला तुमचा खाते क्रमांक आठवत नाही.
3. ओळखपत्र सादर करा: तुम्हाला तुमचे ओळखपत्र (आधार कार्ड, पॅन कार्ड,Driving license) आणि पत्त्याचा पुरावा सादर करण्यास सांगितले जाईल. त्यामुळे ते सोबत ठेवा.
4. अर्ज भरा: बँक तुम्हाला एक अर्ज देईल, जो तुम्हाला पासबुक हरवल्याबद्दल आणि खाते क्रमांक मिळवण्यासाठी भरावा लागेल.
5. आवश्यक शुल्क भरा: डुप्लिकेट पासबुक जारी करण्यासाठी बँक काही शुल्क आकारू शकते, ते भरा.
6. खाते क्रमांक मिळवा: अर्ज भरल्यानंतर आणि शुल्क भरल्यानंतर, बँक तुम्हाला तुमचा खाते क्रमांक देईल.
7. नवीन पासबुकसाठी अर्ज करा: खाते क्रमांक मिळाल्यानंतर, तुम्ही नवीन पासबुकसाठी अर्ज करू शकता.
अर्ज करताना खालील माहिती बँकेला द्या:
- तुमचे नाव
- तुमचा पत्ता
- तुमचा मोबाईल नंबर
- तुमच्या खात्यावरील शेवटचा व्यवहार (Transaction)
- इतर माहिती जी बँक मागेल
टीप:
- तुम्ही तुमच्या बँकेच्या ग्राहक सेवा (Customer Care) क्रमांकावर संपर्क साधून देखील माहिती मिळवू शकता.
- आजकाल बहुतेक बँका इंटरनेट बँकिंग आणि मोबाईल बँकिंग सुविधा देतात, ज्यामुळे तुम्ही तुमचा खाते क्रमांक ऑनलाइन पाहू शकता.
रिझर्व्ह बँक ऑफ इंडियाच्या 'भारतातील बँकिंगची आकडेवारी 1994-95' (Statistical Tables relating to Banking in India 1994-95) नुसार, 31 मार्च 1994 पर्यंत भारतात एकूण 276 बँका होत्या. ह्या बँकांचे वर्गीकरण खालीलप्रमाणे होते:
- शेड्युल्ड कमर्शियल बँका: 264
- नॉन-शेड्युल्ड कमर्शियल बँका: 4
- राज्य सहकारी बँका: 28
अधिक माहितीसाठी, तुम्ही खालील रिझर्व्ह बँक ऑफ इंडियाच्या वेबसाईटला भेट देऊ शकता: