भाषा

1. शब्द नोंद (Entry): प्रत्येक शब्दासाठी एक स्वतंत्र नोंद असते.

2. उच्चार (Pronunciation): शब्दाचा उच्चार कसा करायचा हे ध्वन्यात्मक चिन्हांच्या साहाय्याने दर्शवले जाते.

3. शब्दाचा भाग (Part of Speech): शब्द व्याकरणानुसार नाम (Noun), सर्वनाम (Pronoun), विशेषण (Adjective), क्रियापद (Verb) यापैकी काय आहे, हे नमूद केले जाते.

4. अर्थ (Meaning): शब्दाचे विविध अर्थ स्पष्ट केले जातात.

5. समानार्थी शब्द (Synonyms) आणि विरुद्धार्थी शब्द (Antonyms): शब्दाचे समानार्थी आणि विरुद्धार्थी शब्द दिले जातात.

6. व्युत्पत्ती (Etymology): शब्दाचा उगम आणि इतिहास (to history) सांगितला जातो.

7. वाक्य उपयोग (Example Sentences): शब्दाचा वाक्यात कसा उपयोग करायचा हे उदाहरणांच्या साहाय्याने स्पष्ट केले जाते.

8. वाक्प्रचार आणि म्हणी (Phrases and Idioms): शब्दाशी संबंधित वाक्प्रचार आणि म्हणी दिल्या जातात.

9. इतर माहिती (Other Information): काही शब्दकोशांमध्ये शब्दांबद्दल अतिरिक्त माहिती, जसे की त्याचे तांत्रिक किंवा वैज्ञानिक अर्थ, सांस्कृतिक संदर्भ (cultural context) इत्यादी दिली जाते.

व्यवहार भाषा:

• उद्देश: दैनंदिन जीवनातील संवाद, माहिती देणे-घेणे, आणि कामे करणे.
• स्वरूप:
  • सरळ आणि सोपी वाक्यरचना.
  • शब्दांचा थेट अर्थ वापरला जातो.
  • गैरसमज टाळण्यासाठी स्पष्टता आवश्यक.
  • अनौपचारिक (Informal) आणि सहज संवाद.
• उदाहरण:
  • "मला एक किलो साखर द्या."
  • "आज पाऊस पडणार आहे."
  • "मी ऑफिसला निघालो आहे."

साहित्य भाषा:

• उद्देश: सौंदर्य, भावना, आणि विचार व्यक्त करणे, तसेच वाचकाला आनंद देणे.
• स्वरूप:
  • अलंकारिक आणि symbolic भाषा वापरली जाते.
  • शब्दांचे अनेक अर्थ सूचित केले जातात.
  • वाक्यरचना अधिक गुंतागुंतीची असू शकते.
  • भाषेचा सौंदर्यपूर्ण वापर केला जातो.
• उदाहरण:
  • "अंधारलेल्या रात्रीत चांदण्यांचे मोती चमकत होते."
  • "श्रावणात धरती हिरव्या शालूने नटली होती."
  • "प्रेम म्हणजे त्याग आणि समर्पणाची भावना आहे."

फरक:

• व्यवहार भाषा संवादावर लक्ष केंद्रित करते, तर साहित्य भाषा सौंदर्य आणि भावनांवर जोर देते.
• व्यवहार भाषा माहिती देण्यासाठी असते, तर साहित्य भाषा अनुभव देण्यासाठी असते.

मराठी भाषेत अनेक व्यावसायिक बोलीभाषा आहेत. प्रत्येक व्यवसायाची स्वतःची अशी एक विशिष्ट भाषिक शैली असते, ज्यात काही विशिष्ट शब्द, वाक्यरचना आणि म्हणी वापरल्या जातात. या बोलीभाषा त्या त्या व्यवसायातील लोकांसाठी संवादाचे माध्यम बनतात. त्यामुळे, मराठी भाषेत विविध क्षेत्रांतील शब्दांचा आणि वाक्यरचनांचा समावेश होतो, ज्यामुळे भाषेची अभिव्यक्ती क्षमता वाढते.

उदाहरणार्थ:

• शेती: शेतीमध्ये 'बांध', 'वरंबा', 'कळ', 'पाळी' असे शब्द वापरले जातात.
• मासेमारी: मासेमारीमध्ये 'डोंगर', 'ओहोटी', 'भरती', 'गार', 'रेडी' असे शब्द वापरले जातात.
• सोनारकाम: सोनारकामामध्ये 'कच्चा माल', 'पक्का माल', 'घडण', 'पॉलिश', 'तार' असे शब्द वापरले जातात.

या व्यावसायिक बोलीभाषांमुळे मराठी भाषेला एक खास रंगत आणि विविधता प्राप्त होते. त्यामुळे, मराठी भाषा अधिक समृद्ध आणिdynamic बनते.

अधिक माहितीसाठी, आपण खालील वेबसाइट्सला भेट देऊ शकता:

• मराठी भाषा : marathibhasha.org
• महाराष्ट्र टाइम्स

मराठी भाषा अनेक वर्षांपासून वापरात आहे आणि विविध क्षेत्रांतील व्यावसायिक बोलींनी या भाषेला समृद्ध केले आहे. प्रत्येक व्यवसायाची स्वतःची अशी खास भाषिक शैली असते, ज्यात विशिष्ट शब्द, वाक्यरचना आणि अर्थांचा वापर केला जातो. या व्यावसायिक बोलींमुळे भाषेला एक वेगळी ओळख मिळते आणि तिची व्याप्ती वाढते.

1. भाषिक विविधता:

2. अर्थाची सूक्ष्मता:

3. भाषेची लवचिकता:

4. सांस्कृतिक महत्त्व:

5. ज्ञान आणि कौशल्ये:

निष्कर्ष:

• मराठी भाषा आणि साहित्य: स्वरूप आणि विकास - विकिपीडिया
• महाराष्ट्र शब्दकोश - महाराष्ट्र शब्दकोश